ویتامین B12 چیست؟ ویتامین B12 یکی دیگر از ویتامین های گروه B است. این ویتامین تنها ویتامین محلول در آب است که بر خلاف سایر ویتامین های گروه B، در کبد حتی به مدت چهار سال ذخیره می شود. این ماده مغذی در تولید گلبول های قرمز خون نقش مهمی داشته و برای سلامت سیستم عصب مرکزی مفید است. این ماده می تواند باعث تشکیل گلبول های قرمز در شکل و اندازه های صحیح شود؛ در نتیجه عمل اکسیژن رسانی به سلول های بدن را تنظیم می کند. کمبود آن با علائمی مانند ضعف عضلانی، فراموشی و اختلال در مغز و در موارد بسیار حادتر باعث بروز بیماری هایی مانند ام اس و مشابه آن می شود.
در صورتی که احساس خستگی مفرط، سرگیجه، سردرد و بی حالی کردید، بهتر است از کمبود ویتامین بی12 و نیز کمبود اکسیژن رسانی مناسب مطمئن شوید. منابع تأمین این ویتامین نیز مانند سایر ترکیبات، مواد غذایی هستند، زیرا بدن نمی تواند آن را تولید نماید. انواع گوشت ها از جمله گوشت گاو، مرغ، ماهی بخصوص ماهی تن و ماهی ساردین، بره، محصولات لبنی از جمله شیر، ماست و پنیر، تخم مرغ و برخی از محصولات مخمر غذایی حاوی میزان مورد نیاز از این ویتامین هستند.
خواص ویتا مین b12
ویتامین ب 12 دارای فواید و خواص زیادی برای بدن است که در این قسمت به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم:
-
کمک به تشکیل اسید فولیک
این ویتامین با کمک اسید فولیک از حالت ذخیره در کبد خارج و به تشکیل ویتامین B9 کمک می کند. ویتامین بی 9 یا اسید فولیک برای سلامت سلول های جنین، تولید دی ان ای و نیز تولید سلول های جدید برای بدن نقش مهمی دارد. سلامت دی ان ای فرد را از بروز بیماری هایی مانند سرطان که با نابود شدن سلول های سالم همراه است، مصون نگه می دارد. مصرف میزان کافی ویتامین بی12 در کنار ویتامین بی9، از دی ان ای محافظت کرده و در نتیجه در سلامت عمومی بدن تاثیرگذار است.
-
سلامت مغز و سیستم عصبی
این ویتامین در سلامت مغز نقش مؤثری دارد و باعث بهبود عملکرد مغز، تقویت حافظه، بهبود سطح هوشیاری در فرد و نیز بالا بردن سطح تمرکز می شود. ویتامین b12 احتمال بروز آلزایمر و التهاب در سیستم مغز و عصب را نیز کاهش می دهد. این التهاب در سلول ها همچنین ممکن است باعث آسیب به سیستم قلبی شود که با مصرف دوز مناسب ویتامین b12 از این مشکل جلوگیری می شود.
-
کمک به درمان افسردگی
تنظیم خلق و خو و پیشگیری از مشکلاتی مانند افسردگی، با مصرف ویتامین ب 12 کنترل می شود. با مصرف مقدار مناسب از این ویتامین می توان میزان اضطراب، استرس و افسردگی را کنترل کرده و سطح شادمانی را در افراد افزایش داد. همچنین نقش این ویتامین در سنتز و تجزیه اسیدهای چرب و بالا بردن سطح انرژی بالا است. افزایش انرژی باعث فعالیت بیشتر افراد می شود و افراد را شاداب تر و سرزنده تر می کند. از دیگر خواص ویتامین b12 می توان به کنترل مشکلات پوستی مانند اگزما، پسوریازیس، خشکی پوست و … اشاره کرد.
عوارض مصرف ب12
ویتامین ها از جمله ویتامین B12 به خودی خود عارضه ای را برای بدن به همراه ندارند. زمانی عوارض نمایان می شوند که مصرف ویتامین بیش از حد مورد نیاز بدن باشد. به‌خصوص که این ویتامین در کبد ذخیره می شود و مازاد آن دفع نمی شود. معمولاً عارضه های بسیار محدودی برای مصرف این ماده مغذی گزارش شده است. عوارض زیر ممکن است در اثر مصرف بیش از حد نیاز بدن بروز نماید:
- مشکلاتی در پوست مانند خارش یا سوزش، تغییر رنگ پوست به صورتی و یا قرمز، راش و …
- مشکلات سیستم گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- مشکلاتی در سیستم عصبی مانند خستگی زیاد، اضطراب، استرس، سرگیجه و سردرد
- احساس درد در نواحی عضلانی و مفصلی، تورم بدن، تغییر رنگ ادرار، احساس بی حسی، افزایش سطح گلبول های قرمز خون، پایین آمدن سطح پتاسیم و بروز علائم نقرس
همانطور که گفتیم این عوارض در موارد بسیار محدودی دیده می شود و عارضه‌های مصرف این ویتامین بسیار کم است.
میزان مصرف روزانه ویتامین b12
ویتامین بی 12 باید به اندازه مورد نیاز وارد بدن شود و چون مازاد آن در کبد ذخیره می شود، در نتیجه در این خصوص باید دقت بیشتری نمود. معمولاً توصیه می شود که افراد بزرگسال و نوجوان روزانه 2.4 میکروگرم از این ویتامین را مصرف نمایند. در مورد خانم های باردار و شیرده این مقدار کمی افزایش یافته و به 2.6 تا 2.8 میکروگرم در روز می رسد. ویتامین بی 12 را باید از مواد غذایی مصرفی تأمین نمود؛ این بهترین روش است. ولی در برخی موارد ممکن است مواد غذایی مصرفی حاوی این میزان ویتامین نباشند و یا در شرایطی هستید که میزان بیشتری از آن را باید دریافت نمایید. در نتیجه مصرف مکمل ها در این زمینه کمک کننده است.
البته مکمل ها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند و دوز مناسب بدن توسط پزشک تعیین شود. بخصوص در مورد خانم های باردار و شیرده که سلامت مادر و کودک مطرح می شود. در عین حال باید توجه شود که برخی داروها مانند امپرازول و یا آمینوسالیسیلیک اسید باعث مهار این ویتامین می شود. این داروها برای کنترل التهاب در اندام های داخلی مانند روده ها مصرف می شوند. همچنین داروهایی که برای بیماری هایی مانند کرون تجویز می شوند، با این ویتامین تداخل داشته و روند جذب آن را کند می کنند؛ بنابراین بهتر است پزشک را در جریان پرونده خود قرار داده و با لحاظ نمودن تمامی این موارد، دوز مناسب دارو و مکمل را دریافت نمایید.
کلام آخر
یکی دیگر از ویتامین های بسیار ضروری و مفید برای بدن، ویتامین B12 است. فواید زیادی برای این ویتامین می توان نام برد که از آن جمله، سلامت سیستم قلبی و مغزی، جلوگیری از بسیاری از بیماری ها، افزایش سطح گلبول های قرمز، سلامت دی ان ای و … هستند. عوارض مصرف زیاد ویتامین بی 12 محدود است و در موارد بسیار کمی دیده می شود. چون این ویتامین در بدن ذخیره می شود، بهتر است دوز مناسب آن وارد بدن و در اختیار سلول ها قرار گیرد. مادران باردار و شیرده، گیاهخواران، افراد مسن و … نیاز بیشتری به مصرف این ماده مغذی دارند که بهتر است با مشورت پزشک، از مکمل های دارویی برای جبران کمبود آن کمک بگیرند.
