معرفی داروی تریامسینولون و اشکال دارویی آن
آمپول تریامسینولون یک کورتیکواستروئید با اثر طولانی‌مدت است که به منظور درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌های التهابی و اختلالات سیستم ایمنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن به بهبود علائم بیماری‌ها کمک می‌کند. تریامسینولون به‌ویژه در درمان بیماری‌های مزمن و حاد نظیر آرتریت روماتوئید، آسم، بیماری‌های پوستی و آلرژی‌ها مؤثر است. تریامسینولون به دو نوع عمده تقسیم می‌شود:
تریامسینولون استونید:
بیشتر برای درمان بیماری‌های پوستی و موضعی استفاده می‌شود.
تریامسینولون هگزاستونید:
برای کنترل التهاب در بیماری‌های سیستمیک و طولانی‌مدت به کار می‌رود و کمتر شایع است.
تریامسینولون به دلیل اثرات قوی و طولانی‌مدت خود، یکی از داروهای پرکاربرد در درمان بیماری‌های التهابی و سیستم ایمنی است. با این حال، مصرف این دارو باید تحت نظارت دقیق پزشک صورت گیرد تا از بروز عوارض جانبی جدی جلوگیری شود.
اشکال دارویی تریامسینولون
• آمپول تزریقی
سوسپانسیون تزریقی داخل عضلانی: این شکل از دارو به منظور تزریق درون عضله مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای درمان سیستمیک بیماری‌های التهابی و آلرژیک مناسب است.
سوسپانسیون تزریقی داخل مفصلی یا بافت نرم: این شکل از دارو برای تزریق مستقیم به مفصل یا بافت‌های نرم به‌منظور کاهش التهاب و درد موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تزریقات معمولاً برای درمان آرتریت و دیگر مشکلات مفصلی کاربرد دارند.
تزریق داخل ضایعه: این روش برای درمان موضعی ضایعات پوستی و بافت‌های نرم مانند آلوپسی آره‌آتا، کلوئیدها، و لوپوس اریتماتوز دیسکوئید استفاده می‌شود.
• قرص خوراکی
قرص‌های خوراکی تریامسینولون: این شکل از دارو برای مصرف روزانه و سیستمیک در درمان بیماری‌های مزمن استفاده می‌شود.
• کرم و پماد موضعی
کرم و پماد تریامسینولون: این اشکال دارویی برای استفاده موضعی روی پوست در درمان بیماری‌های پوستی نظیر اگزما، پسوریازیس، و درماتیت به کار می‌روند.
• اسپری بینی
اسپری بینی تریامسینولون: این شکل از دارو برای درمان رینیت آلرژیک فصلی و مزمن استفاده می‌شود.
جدول اطلاعات دارویی آمپول تریامسینولون
| عنوان | توضیحات |
|---|---|
| ترکیبات فعال | تریامسینولون |
| اشکال دارویی | سوسپانسیون تزریقی (عضلانی، داخل مفصلی، داخل ضایعه) |
| موارد مصرف | بیماری‌های التهابی مفاصل، آرتریت روماتوئید، آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان، استئوآرتریت، آرتریت پس از سانحه، لوپوس اریتماتوز دیسکوئید، آلوپسی آره‌آتا، کلوئیدها، پلاک‌های پسوریاتیک، واکنش‌های آلرژیک شدید، بیماری‌های پوستی، اختلالات غدد درون‌ریز، اختلالات گوارشی، اختلالات خونی، مشکلات سیستم عصبی، مشکلات چشمی، مشکلات کلیوی، مشکلات تنفسی، تریکینوز با درگیری عصبی یا میوکارد |
| مکانیسم اثر | کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی از طریق سرکوب مهاجرت لکوسیت‌ها و کاهش نفوذپذیری مویرگی، کاهش تولید واسطه‌های التهابی و کاهش فعالیت سیستم لنفاوی |
| دوز و نحوه مصرف | بسته به نوع بیماری و شدت آن متفاوت است؛ معمولاً تزریق داخل عضلانی 40 تا 80 میلی‌گرم، تزریق داخل مفصلی 5 تا 20 میلی‌گرم، تزریق داخل ضایعه 2.5 تا 60 میلی‌گرم |
| عوارض شایع | تورم مفصل، شعله‌ور شدن پس از تزریق، ظاهر کوشینگوئید، هیرسوتیسم، افزایش وزن، اریتم، ناراحتی شکمی، تغییر اشتها، ناپایداری احساسات، راش، کهیر، تهوع، استفراغ، احتباس سدیم و آب، هایپوکالمی، افزایش فشارخون، ادم، تعریق، آتروفی عضلات، مشکل در ترمیم زخم، پتشی، آتروفی پوست، اکیموزیس، پیگمنتاسیون غیرطبیعی پوست، آکنه، سردرد، سرگیجه، گیجی، بی‌خوابی، افسردگی، اضطراب، عدم تحمل گلوکز، سندرم کوشینگ، قاعدگی نامنظم، افزایش فشارچشمی، صورت ماه شکل |
| عوارض جدی | آنافیلاکسی، نقص آدرنال، سایکوز استروئیدی، میوپاتی استروئیدی، سندرم کوشینگ، عفونت، دیابت ملیتوس، تومور کاذب مغزی، سندرم لیز تومور، افزایش فشار داخل جمجمه، تشنج، آلکالوز هایپوکالمی، کریز اسکلرودرم کلیوی، افزایش فشارخون، نارسایی احتقانی قلب، پانکراتیت، پرفوراسیون گوارشی، پپتیک اولسراتیو، اگزوفتالموس، استئونکروزیس، پارگی تاندون، استئوپروز، گلوکوم، کاتاراکت، سرکوب سیستم ایمنی، سارکوم کاپوسی، علائم ترک ناگهانی، سرکوب رشد، ترومبوآمبولی، برادی‌کاردی، آریتمی قلبی، نارسایی قلبی، بزرگ شدن قلب، شوک، کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک، پارگی میوکارد، سنکوپ، تاکی‌کاردی، واسکولیت، تحریک پوست اطراف مقعد، ادم ریوی، اختلال در بهبود زخم |
| تداخلات دارویی | واکسن‌های زنده، ب.ث.ژ، کلادریبین، دسموپرسین، فکسینیدازول، لوکساپین، میفپریستون، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، اوپاداسیتینیب، ترتوموتاید، روکسولیتینیب، آلدسلوکین، فلوروکینولون‌ها، بمیپارین، سرتینیب، کوبیسیستات، فلومکوئین، ماسیمورلین، نادروپارین، نیرماترلویر، ریتوناویر، سارگراموستیم، آسنوکومارول، آسپرین، آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید، انسولین و داروهای ضد دیابت، باربیتورات‌ها، فنی‌توئین، ریفامپین، واکسیناسیون |
| توصیه‌های دارویی | مصرف تحت نظر پزشک، رعایت دوز تجویز شده، عدم مصرف خودسرانه، مصرف در ساعات منظم روز، پایش منظم قند خون، فشارخون، الکترولیت‌ها، معاینات چشمی دوره‌ای، رعایت رژیم کم نمک و مصرف مکمل‌های پتاسیم |
| هشدارها و احتیاط | حساسیت به تریامسینولون یا داروهای مشابه، عفونت سیستمیک، آمیبیازیس، مالاریا مغزی، آسیب مغزی ناشی از تروما، نوزادان نارس، عفونت محل تزریق، پوکی استخوان اطراف مفصل، سابقه عفونت اطراف مفصل، مفصل ناپایدار، سایکوز حاد، سل فعال، هرپس سیمپلکس کراتیت، مایکوز سیستمیک، پارازیتوز، کودکان زیر 3 سال، تزریق اپی‌دورال و داخل نخاعی، عفونت چشمی، نارسایی کلیوی، سیروز، اسکلروز سیستمیک، اختلالات قلبی، دیابت، پپتیک اولسراتیو، کولیت اولسراتیو، دایورتیکولیس، اختلالات تشنجی، استئوپروز، میاستنی گراویس، التهاب عصب چشم، نوروپاتی اتونومیک |
| داروهای هم‌گروه | بکلومتازون، بتامتازون، بودزوناید، کورتیزون استات، دفلازاکورت، دگزامتازون، فلودروکورتیزون، فلونیزولید، فلوتیکازون، متیل پردنیزولون، پردنیزولون، پردنیزون، آزلاستین+فلوتیکازون، تتراکوزاکتاید، سالمترول+فلوتیکازون، بودزوناید+فورمترول، هیدروکورتیزون |
نحوه ی مصرف و دوز مصرفی آمپول تریامسینولون
آمپول تریامسینولون به سه روش اصلی تزریق عضلانی، داخل مفصلی یا بافت نرم و داخل ضایعه تجویز می‌شود.
موارد تزریق داخل ضایعه
- آلوپسی آره‌آتا
- لوپوس اریتماتوز دیسکوئید
- کلوئیدها
- ضایعات هیپرتروفیک موضعی
- پلاک‌های پسوریاتیک
- ضایعات نفوذی، لیکن پلان
- ضایعات التهابی گرانولوم حلقوی، لیکن سیمپلکس مزمن (درماتیت عصبی)
- نکروز لیپوئیدیکا دیابتیکورم
- تومورهای کیستیک آپونوروز یا تاندون (گانگلیون)
دوز مصرفی:
بسته به نوع و شدت ضایعه، دوز مصرفی متفاوت است و معمولاً بین 2.5 تا 60 میلی‌گرم از تریامسینولون استونید تزریق می‌شود. تزریقات باید به صورت چندین تزریق کوچک در ناحیه مورد نظر انجام شود. برای مثال، در درمان کلوئیدها و ضایعات هیپرتروفیک، معمولاً 10 تا 40 میلی‌گرم تریامسینولون استونید در هر تزریق استفاده می‌شود.
موارد تزریق داخل مفصلی یا بافت نرم
- آرتریت حاد نقرسی
- سینوویت
- تاندونوپاتی
- بورسیت
- اپی کندیلیت
- آرتریت روماتوئید (RA)
- آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA)
- استئوآرتریت یا آرتریت پس از سانحه
دوز مصرفی:
بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت است. دوز معمول برای تزریق داخل مفصلی 5 تا 20 میلی‌گرم تریامسینولون استونید است. برای تزریق داخل بافت نرم، دوز معمول بین 10 تا 40 میلی‌گرم است. این تزریقات باید با دقت و توسط پزشک انجام شود تا از آسیب به بافت‌های اطراف جلوگیری شود.
موارد تزریق عضلانی
• کنترل موارد آلرژیک شدید یا ناتوان کننده (آسم، واکنش‌های حساسیت به دارو، رینیت آلرژیک چند ساله یا فصلی، serum sickness، یا واکنش‌های انتقال خون)
• بیماری‌های پوستی (درماتیت آتوپیک، درماتیت بولوس هرپتی فرمیس، درماتیت تماسی، اریترودرمی اکسفولیاتیو، مایکوزیس فونگوئیدس، پمفیگوس، اریتم مولتی فرم شدید)
• اختلالات غدد درون‌ریز (نارسایی اولیه یا ثانویه قشر آدرنال، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال، هیپرکلسمی مرتبط با سرطان، تیروئیدیت غیر چرکی)
• اختلالات گوارشی (بیماری کرون، کولیت اولسراتیو)
• اختلالات خونی (آنمی همولیتیک اکتسابی، آنمی Diamond-Blackfan، آپلازی گلبول قرمز خالص، ترومبوسیتوپنی ثانویه)
• اختلالات نئوپلاستیک (لوکمی و لنفوم)
• مشکلات سیستم عصبی (تشدید حاد مولتیپل اسکلروزیس، ادم مغزی همراه با تومور اولیه یا متاستاتیک مغز یا کرانیوتومی)
• مشکلات چشمی (افتالمی سمپاتیک، آرتریت تمپورال، یووئیت)
• مشکلات کلیوی (سندرم نفروتیک ایدیوپاتیک یا ناشی از لوپوس اریتماتوز)
• مشکلات تنفسی (بریلیوز، سل ریوی شعله‌ور یا منتشر، پنومونی ائوزینوفیلیک ایدیوپاتیک، سارکوئیدوز علامت‌دار)
• مشکلات مفصلی (عود نقرس حاد، کاردیت روماتیسمی حاد، اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت پسوریاتیک، RA، درماتومیوزیت، پلی میوزیت و لوپوس اریتماتوز سیستمیک)
• سایر موارد (تریکینوز با درگیری عصبی یا میوکارد، مننژیت سل همراه با بلوک ساب آراکنوئید یا بلوک قریب الوقوع)
دوز مصرفی:
دوز معمول برای تزریق عضلانی در بزرگسالان بین 40 تا 80 میلی‌گرم تریامسینولون استونید است. در برخی موارد ممکن است دوزهای بالاتری تا 100 میلی‌گرم نیز تجویز شود. برای کودکان، دوز مصرفی باید به دقت تنظیم شده و معمولاً کمتر از دوز بزرگسالان است.
پس از کشیدن دارو در سرنگ، بلافاصله تزریق انجام شود تا از جدا شدن فازها جلوگیری شود. از تزریق در موضعی که عفونت حاد دارد خودداری شود. همچنین، تزریق عضلانی در عضله دلتوئید بازو به علت امکان آتروفی زیرجلدی توصیه نمی‌شود. در صورت تجویز برای تزریق در داخل ضایعات، مستقیماً به ضایعه تزریق شود. برای ضایعات بزرگ، چندین تزریق کوچک در ناحیه انجام شود. بیمار در درمان‌های طولانی مدت، ممکن است نیاز به رژیم غذایی با افزایش کلسیم و ویتامین‌ها داشته باشد. توصیه می‌شود در افراد با مصرف دوز متوسط تا بالای کورتیکواستروئیدها رژیم غذایی مناسب توسط متخصص تغذیه ارائه شود.
برای خرید قرص ضد حساسیت میتوانید به راحتی از سایت داروخانه آنلاین دراکت به هماره مشاوره رایگان اقدام نمائید.
موارد منع مصرف
آمپول تریامسینولون یک داروی کورتیکواستروئیدی قدرتمند است که در درمان بسیاری از بیماری‌های التهابی و خودایمنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، مصرف این دارو در برخی شرایط خاص ممنوع است و باید با دقت از آن اجتناب شود.
حساسیت به تریامسینولون: افرادی که دارای سابقه حساسیت یا واکنش آلرژیک به تریامسینولون یا سایر کورتیکواستروئیدها هستند، نباید از این دارو استفاده کنند.
عفونت‌های سیستمیک: مصرف تریامسینولون در افرادی که به عفونت‌های سیستمیک (مانند عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی) مبتلا هستند، ممنوع است مگر اینکه درمان مناسبی برای عفونت همزمان با مصرف دارو انجام شود.
آمیبیازیس نهفته یا فعال: در صورت وجود عفونت آمیبیازیس نهفته یا فعال، از مصرف این دارو باید اجتناب شود.
نوزادان نارس و تازه متولد شده: مصرف تریامسینولون در نوزادان نارس و تازه متولد شده ممنوع است.
آسیب مغزی ناشی از تروما: در صورت وجود آسیب مغزی ناشی از تروما و نیاز به دوز بالای تریامسینولون، از مصرف دارو باید اجتناب شود.
پوکی استخوان اطراف مفصل: در مواردی که پوکی استخوان اطراف مفصل به دلایل غیر آرتریتی وجود دارد، نباید تریامسینولون تزریق شود.
جراحی ترمیمی مفاصل: تزریق داخل مفصلی این دارو در افرادی که جراحی ترمیمی مفاصل انجام داده‌اند، ممنوع است.
اختلالات انعقادی خون: در افرادی که دارای اختلالات انعقادی خون هستند، از تزریق داخل مفصلی تریامسینولون باید اجتناب شود.
مایکوز سیستمیک: در صورت وجود عفونت قارچی سیستمیک، مصرف تریامسینولون ممنوع است.
کودکان کمتر از 3 سال (به خاطر بنزیل الکل): تریامسینولون به دلیل وجود بنزیل الکل در کودکان کمتر از 3 سال ممنوع است.
عوارض جانبی آمپول تریامسینولون
مصرف آمپول تریامسینولون می‌تواند با عوارض جانبی مختلفی همراه باشد که این عوارض ممکن است به صورت کوتاه‌مدت یا بلندمدت بروز کنند. آگاهی از این عوارض و نظارت دقیق بر مصرف دارو می‌تواند به کاهش خطرات و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک کند.
عوارض جانبی شایع
تورم مفصل: ممکن است در محل تزریق داخل مفصلی تورم و التهاب ایجاد شود.
هیرسوتیسم: رشد غیرطبیعی مو در نواحی مختلف بدن.
افزایش وزن: مصرف طولانی‌مدت تریامسینولون می‌تواند منجر به افزایش وزن شود.
آتروفی پوست: نازک شدن پوست در محل تزریق به ویژه در صورت مصرف طولانی‌مدت.
اکیموزیس: خون‌مردگی‌های کوچک زیر پوست.
احتباس سدیم و آب: که ممکن است منجر به ورم و افزایش فشار خون شود.
سرگیجه: احساس سرگیجه و عدم تعادل.
گیجی: برخی بیماران ممکن است دچار گیجی شوند.
افزایش فشار چشمی: مصرف طولانی‌مدت تریامسینولون می‌تواند منجر به افزایش فشار داخل چشم شود.
عوارض جانبی جدی
آنافیلاکسی: واکنش آلرژیک شدید که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
سایکوز استروئیدی: بروز علائم روان‌پریشی به دنبال مصرف دارو.
دیابت ملیتوس: افزایش خطر ابتلا به دیابت یا تشدید کنترل قند خون در بیماران دیابتی.
افزایش فشار داخل جمجمه: ممکن است باعث سردردهای شدید و اختلالات بینایی شود.
پرفوراسیون گوارشی: سوراخ شدن معده یا روده.
اگزوفتالموس: بیرون‌زدگی چشم‌ها.
پارگی تاندون: آسیب و پارگی تاندون‌ها.
کاتاراکت: کدر شدن عدسی چشم.
سرکوب سیستم ایمنی: افزایش خطر بروز عفونت‌های ثانویه.
مصرف آمپول تریامسینولون می‌تواند با عوارض جانبی متعددی همراه باشد که برخی از آنها ممکن است جدی و نیازمند مداخله پزشکی باشند.
موارد احتیاط تریامسینولون
مصرف آمپول تریامسینولون نیازمند توجه ویژه به برخی شرایط و عوامل است که ممکن است خطرات و عوارض جانبی دارو را افزایش دهد.
کودک و نوجوان: مصرف طولانی‌مدت تریامسینولون در کودکان و نوجوانان می‌تواند باعث سرکوب رشد و سایر عوارض شود. نظارت دقیق بر رشد و توسعه کودکان تحت درمان ضروری است.
سرکوب سیستم ایمنی: تریامسینولون می‌تواند باعث سرکوب سیستم ایمنی شود و خطر ابتلا به عفونت‌ها را افزایش دهد. افرادی که به طور مداوم از این دارو استفاده می‌کنند باید از قرار گرفتن در معرض عفونت‌ها جلوگیری کنند.
فشارخون بالا: مصرف تریامسینولون می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود. بیماران مبتلا به فشارخون بالا باید به طور منظم فشار خون خود را چک کنند و تحت نظر پزشک باشند.
نارسایی احتقانی قلب (CHF): تریامسینولون می‌تواند باعث احتباس آب و نمک شده و نارسایی قلبی را تشدید کند. بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب باید تحت نظارت دقیق پزشک قرار گیرند.
اختلالات تیروئید: تریامسینولون می‌تواند تعادل هورمون‌های تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد. بیماران مبتلا به اختلالات تیروئید باید تحت نظارت دقیق پزشک باشند.
نارسایی کلیوی: بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی باید با احتیاط از تریامسینولون استفاده کنند و تحت نظارت دقیق پزشک باشند.
تزریق واکسن‌های حاوی ویروس‌های زنده: در افرادی که دارو با اثر تضعیف‌کننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند، از تزریق واکسن‌های حاوی ویروس‌های زنده خودداری شود.
مصرف در دوران بارداری: تصمیم به تجویز تریامسینولون در دوران بارداری باید با ارزیابی خطر و منفعتی که برای مادر و جنین دارد گرفته شود. احتمال تولد نوزاد کم وزن و تولد نارس بر اساس داده‌های محدود انسانی وجود دارد. احتمال تراتوژنیک بودن بر اساس داده‌های حیوانی وجود دارد.
تداخلات دارویی
آمپول تریامسینولون، مانند سایر کورتیکواستروئیدها، می‌تواند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشد. این تداخلات ممکن است اثرات دارویی را تغییر دهند یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهند.
تداخلات خطرناک (پرهیز)
واکسن‌های زنده: مانند واکسن سرخک، اوریون، روبلا، واریسلا، تب زرد.
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای): افزایش خطر عفونت.
کلادریبین، دسموپرسین، فکسینیدازول، لوکساپین، میفپریستون، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، اوپاداسیتینیب، ترتوموتاید، روکسولیتینیب: افزایش خطر عوارض جانبی جدی.
تداخلات ماژور
آلدسلوکین، فلوروکینولون‌ها، بمیپارین، سرتینیب، کوبیسیستات، فلومکوئین، ماسیمورلین، نادروپارین، نیرماترلویر، ریتوناویر، سارگراموستیم: تشدید اثرات سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، افزایش خطر پارگی تاندون، افزایش خطر خونریزی و عفونت.
تداخلات متوسط
آسنوکومارول، آسپرین، آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید: افزایش خطر خونریزی گوارشی، تغییرات در متابولیسم داروها.
انسولین و داروهای ضد دیابت: کاهش اثرات داروهای ضد دیابت، افزایش سطح قند خون.
باربیتورات‌ها، فنی‌توئین، ریفامپین: افزایش متابولیسم تریامسینولون، کاهش اثرات درمانی.
واکسیناسیون: کاهش پاسخ ایمنی به واکسن‌ها.
کاهش اثرات داروها توسط تریامسینولون:
داروهای ضد دیابت، واکسن‌ها: کاهش اثرات کنترل قند خون، کاهش پاسخ ایمنی به واکسن‌ها.
افزایش اثرات داروها توسط تریامسینولون:
آمفوتریسین بی، دیورتیک‌های لوپ و تیازیدی، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی: افزایش خطر هیپوکالمی، خونریزی گوارشی، و سرکوب سیستم ایمنی.
این تداخلات دارویی ممکن است اثرات تریامسینولون را تغییر داده و خطر عوارض جانبی را افزایش دهند، بنابراین مشاوره با پزشک قبل از شروع مصرف الزامی است.
در پایان
مصرف آمپول تریامسینولون می‌تواند به طور مؤثری در کنترل و کاهش علائم بسیاری از بیماری‌های التهابی و خودایمنی نقش داشته باشد. با این حال، آگاهی از نحوه استفاده صحیح، دوز مناسب و توجه به عوارض جانبی و موارد احتیاط، ضروری است تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود. مشاوره با پزشک و پیگیری منظم وضعیت سلامتی می‌تواند به بهره‌مندی ایمن و مؤثر از این دارو کمک کند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.
