روان پریشی و افسردگی یکی از اختلالات روانی پراکنده می‌باشند که همراه با افکار منفی مداوم و عدم اشتیاق به فعالیت‌های روزمره هستند. در چند دهه اخیر، با پیشرفت‌های زیادی در زمینه علوم پزشکی و داروسازی، داروهای متنوعی جهت درمان این اختلالات در بازار عرضه شده است.
یکی از این داروها که الانزاپین نام دارد به عنوان یک ضدافسردگی معرفی می‌شود. از این دارو در اصل جهت درمان اختلالات روانی مثل اختلال دوقطبی و اختلالات رفتاری از جمله اختلال ارتعاشی همراه با افسردگی استفاده می‌شود؛ علاوه بر آن الانزاپین با اثرگذاشتن در مغز می‌تواند کمک به بهبود علائم افسردگی و افزایش کیفیت زندگی بیماران کند.
در این مقاله همراه ما باشید تا با داروی الانزاپین بیشتر آشنا شوید.
روان پریشی چیست و علائم آن چگونه است؟
روان پریشی به مجموعه ای از علائم گفته می‌شود که باعث بروز اختلال در ایجاد رابطه با درک واقعیت می‌شود.
در واقع شخصی که به این اختلال مبتلا می‌شود توانایی تشخیص واقعیت از خیال را ندارد.
بررسی مکانیسم مغز در این اختلال روانی نشان دهنده‌ی آن است که این مشکل به علت به هم ریختن تعادل هورمون‌ها در مغز ایجاد می‌شود و با فعالیت بیش از اندازه‌ی دوپامین و کم شدن فعالیت گیرنده‌های گلوتامات ارتباطی مستقیم دارد.
فردی که دچار روان پریشی می‌شود موقعیت‌ها را به صورت متفاوتی نسبت به بقیه افراد در اطراف خود تجربه می کند.
این حالت می تواند سبب موارد زیر شود:
- توهمات:تجربه شنیدن، دیدن و بوییدن، احساس یا چشیدن بالقوه چیزهایی که وجود ندارند؛ مثلا ممکن است یک فرد صداهایی را بشنود که دیگران قادر به درک آن نیستند.
- هذیان:تجربیات باور قاطعانه‌ی نامتناسب به چیزی علیرغم شواهدی که خلاف آن را نشان می دهد؛ مثلا ممکن است فردی فکر کند که شخص دیگری می خواهد به او آسیب برساند. از دیگر علائم بالقوه روان پریشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صحبت های گیج کننده
- رفتار نامناسب
- افسردگی
- بی تفاوت و سرد به نظر رسیدن چهره
- بروز رفتارهای غیر منطقی
- افت ناگهانی در عملکرد درسی و شغلی
- اضطراب
- مشکل خواب
- کناره گیری اجتماعی
- کمبود انگیزه
- احساسات نامتناسب
باید توجه داشته باشید که روان پریشی یک علامت است نه یک بیماری. در بعضی افراد یک بیماری روانی مثل اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی می‌تواند باعث روان پریشی شود. در بعضی دیگر، روان پریشی می‌تواند نتیجه موارد زیر باشد:
- محرومیت از خواب
- یک وضعیت پزشکی
- استفاده از برخی داروها
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
الانزاپین چیست؟
الانزاپین یک داروی ضد روان پریشی یا آنتی‌سایکوز می‌باشد که در درمان بیماری‌هایی مثل اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی و افسردگی استفاده می‌شود. این دارو با اثر گذاشتن بر تعادل بعضی مواد شیمیایی در مغز، مخصوصا دوپامین و سروتونین، به کم شدن علائمی مثل هذیان، توهم، و نوسانات خلقی کمک می‌کند.
گاهی اوقات ممکن است از الانزاپین به عنوان بخشی از درمان ترکیبی استفاده شود؛ یعنی ممکن است لازم باشد آن را با دیگر داروها مثل لیتیوم، والپروات یا فلوکستین استفاده کرد. در واقع از الانزاپین برای کنترل علائم ناشی از بیماری های روانی استفاده می‌شود. از این علائم می‌توان به بیش فعالی، هیجان زیاد، احساس ناآرامی، احساس بدگمانی بیش از حد معمول و افکار آشفته اشاره کرد. این نکته حائز اهمیت است که الانزاپین بیماری شما را درمان نمی‌کند ولی می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
اشکال دارویی الانزاپین
الانزاپین به شکل های دارویی مختلف مانند قرص معمولی یا زیرزبانی و یا به صورت داروی تزریقی توزیع می‌شود و در دسترس می‌باشد. لازم است بدانید این دارو فقط با تجویز پزشک قابل تهیه می‌باشد.
موارد مصرف الانزاپین
- روان‌گسیختگی
- شیدایی دوقطبی
- لکنت زبان
- افسردگی دوقطبی
- تهوع یا استفراغ مرتبط با شیمی درمانی
موارد منع مصرف الانزاپین
استفاده از داروی الانزاپین برای بعضی از افراد مناسب نمی‌باشد. در صورت داشتن هر یک از موارد زیر قبل از شروع مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید:
- دیابت
- صرع
- فشار خون پایین
- مشکلات کلیوی و کبدی
- در صورت داشتن انسداد روده یا یبوست شدید
- سابقه داشتن سطح پایین گلبول های سفید
- سابقه حساسیت به الانزاپین
- سابقه داشتن لخته خون در خانواده یا در خودتان
- بیماری پارکینسون
- سابقه سکته
- داشتن سطح غیر طبیعی هورمون پرولاکتین
- سابقه یرقان یا زردی
- تشنج
- آلزایمر
- بزرگ شدن پروستات
- کم کاری تیروئید
- سرطان پستان
نکات کلیدی در استفاده از الانزاپین
- از علامت های اولیه استفاده این دارو احساس آرامش و تمدد اعصاب می‌باشد که پیش از بهبود سایر علائم خود را نشان می‌دهد.
- در رابطه با ادامه مصرف دارو اکیدا توصیه می‌شود از قطع مصرف خود سرانه پرهیز کنید مگر با دستور پزشک.
- داروی الانزاپین به سرعت اثر نمی‌کند.جهت مشاهده‌ی بهبود علائم باید چند روز یا حتی چند هفته بعد از شروع مصرف دارو صبر کرد.
- بهترین زمان مصرف الانزاپین قبل خواب می‌باشد؛ چون می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی موجب خواب آلودگی شود.
- الانزاپین ممکن است سبب شود کمتر عرق کنید و بیشتر دچار گرمازدگی شوید.
در این حالت، از انجام کارهایی که ممکن است موجب گرمازدگی شما شود، مثل کار سخت یا ورزش در هوای گرم یا استفاده از جکوزی پرهیز کنید. زمانی که هوا گرم است مایعات زیادی مصرف کنید و لباس سبک بپوشید.
نحوه مصرف الانزاپین
داروی اولانزاپین را می‌توان همراه با غذا یا بدون غذا استفاده کرد. حتما دارو را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید.
الانزاپین می‌تواند موجب زیاد شدن قند خون شود. در صورتی که دیابتی هستید، سطح قند خون خود را به طور منظم چک کنید. زمانی که از الانزاپین استفاده میکنید ممکن است اضافه وزن پیدا کنید و یا کلسترول و تری گلیسیرید بالا داشته باشید مخصوصا اگر نوجوان هستید. گاهی اوقات داروی اولانزاپین همراه با دیگر داروهای ضد روان پریشی یا داروهای ضد افسردگی استفاده می‌شود.
دوز دارو را یا بدون نظر پزشک تغییر ندهید. در صورتی که دوز مصرفی داروی الانزاپین را فراموش کردید در اولین زمان ممکن آن را استفاده کنید؛ ولی اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی به یاد آوردید که دارو را استفاده نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر داروی الانزاپین نمی‌باشد و فقط دوز مقرر را استفاده کنید.
در هنگام درمان با الانزاپین لازم می‌باشد که فشار خون و ضربان قلب بیمار به دقت کنترل شود.
عوارض قرص الانزاپین
مثل همه ی داروهای موجود، الانزاپین نیز می‌تواند موجب بعضی از عوارض‌ها در فرد شود که این عارضه‌ها در افراد مختلف متفاوت می‌باشد.
عوارض شایع الانزاپین:
در این حالت از هر ۱۰ نفر یک نفر ممکن است دچار موارد زیر شود:
- یبوست
- افرایش وزن و یا زیاد شدن اشتها
- خارش کهیر و جوش بدن
- احساس خواب آلودگی در طول روز
- احساس سرگیجه
- درد و یا گزگز در بازوها و پاها
- مشکلات گفتاری یا حافظه
- سردرد
- بی قراری
- خشکی دهان یا افزایش ترشح بزاق
عوارض جانبی نادر:
در این حالت از هر ۱۰۰۰ نفر یک نفر ممکن است دچار موارد زیر شود:
- حرکات عضلانی کنترل نشده در صورت مانند جویدن اخم کردن، حرکت زبان، پلک زدن و یا حرکت چشم
- مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن
- تورم در دست یا پا
- گیجی، رفتار غیرعادی، توهم، افکار خودکشی
- کم شدن تعداد گلبول‌های سفید خون ، تب ولرز، زخم‌های دهان، زخم های پوستی، سرفه، مشکلات تنفسی
- علائم کم آبی، احساس تشنگی یا گرمای شدید، ناتوانی در ادرار کردن، تعریق شدید
- درد بالای معده،از دست دادن اشتها، ادرار تیره
- قند خون بالا،خواب آلودگی،خشکی پوست،تاری دید،
- واکنش شدید سیستم عصبی، سفتی ماهیچه ها، تب بالا، ضربان قلب سریع و یا احساس غش کردن
خرید کپسول آدومدز اشبال شیمی 30 عدد
روش کنترل عوارض الانزاپین
- احساس خواب آلودگی در روز:
درصورتی که چنین احساسی دارید توصیه می‌شود رانندگی یا دوچرخه سواری نکنید و از ابزار یا ماشین آلات هم استفاده نکنید. الکل مصرف نکنید چون باعث می شود خستگی بیشتری را احساس کنید. همانطور که بدنتان به الانزاپین عادت می‌کند این عوارض جانبی نیز باید از بین بروند. در صورتی که این علایم بعد از گذشت چند هفته بهبود پیدا نکردند حتماً با روانپزشکتان مشورت کنیدو او را مطلع سازید.
- افزایش وزن یا افزایش اشتها:
توصیه می‌شود رژیم غذایی سالم و متعادل و تا جای ممکن بدون افزایش اندازه وعده های غذایی خود داشته باشید. از خوردن غذاهای شامل کالری زیاد مثل چیپس، کیک، بیسکویت و شیرینی خودداری کنید. در صورتی که میان وعده های غذایی خود احساس گرسنگی می کنید، از سبزیجات، میوه و غذاهای کم کالری استفاده کنید. همچنین ورزش منظم می‌تواند کمک به ثابت نگه داشتن وزن کند.
- احساس سرگیجه هنگام ایستادن:
به آرامی بایستید و چیزی را نگه دارید تا تعادل خود را حفظ کنید تا هنگامی که سرگیجه‌تان برطرف شود. همانطور که به مصرف دارو عادت می کنید، این مشکل نیز طی مدت زمان کوتاه باید از بین برود.
- بثورات پوستی:
استفاده از آنتی هیستامین می‌تواند کمک به برطرف شدن این مشکل کند. از روانپزشک خود درباره‌ی نوع آنتی هیستامین اثرگذار جهت رفع این مشکل کمک بگیرید.
- یبوست:
از رژیم غذایی پرفیبر مثل میوه های تازه سبزیجات و غلات بیشتر استفاده کنید. سعی کنید در طول روز چند لیوان آب یا دیگر مایعات غیرالکلی بنوشید. برای سایر عارضه های الانزاپین مانند مشکلات جنسی عفونی و اختلالات حرکتی به روانپزشک خود مراجعه کنید
برای خرید قرص استرس میتوانید از سایت داروخانه آنلاین دراکت به همراه مشاوره رایگان اقدام نمائید.
تداخلات دارویی الانزاپین
- لورازپام
- دیازپام
- لوزارتان
- کاپتوپریل
- الاناپریل
- فلوکستین
- سرترالین
- کاربامازپین
- ریفامپین
- پرامی پکسول
- لوودوپا
- کلرفنیرامین
- ترامادول
- مورفین
- سیپروفلوکساسین
- متوکلوپرامید
- فلووکسامین
مصرف الانزاپین در دوران بارداری و شیردهی
- حاملگی:
در صورت باردار بودن یا در صورتی که می‌خواهید در آینده‌ای نزدیک باردار شوید باید فورا به پزشک خود اطلاع دهید چون این دارو نباید در زمان بارداری استفاده شود مگر اینکه با اجازه پزشک باشد و پس از مشورت با او و در شرایطی خاص تحت نظر پزشک مصرف شود.
- شیردهی:
اندکی از این دارو می تواند وارد شیر مادر شود؛ بنابراین مادران نباید هنگامی که شیر خود را به کودک می دهند این دارو را مصرف کنند یا در طول مصرف این دارو نباید شیرخود را به کودک بدهند.
هشدارهای الانزاپین
- الانزاپین برای افراد مبتلا به بیماری آلزایمر:
الانزاپین جهت درمان روان پریشی مربوط به زوال عقل یا بیماری آلزایمر تایید نشده است. این دارو خطر مرگ را در افراد سالمند ۶۵ سال یا بالاتر مبتلا به روان پریشی مرتبط با زوال عقل را افزایش می دهد. اغلب این مرگ‌ها ناشی از مشکلات قلبی مثل نارسایی قلبی یا بیماری‌های عفونی همچون ذات‌الریه می‌باشد.
- برای افراد مبتلا به تشنج:
داروی اولانزاپین می تواند موجب تشنج شود.در صورتی که سابقه تشنج یا صرع دارید به پزشک خود این مشکل را اطلاع دهید.
- الانزاپین برای افراد مبتلا به دیابت یا سطح قند بالا:
این دارو می‌تواند سطح قند خون شما را افزایش دهد. پزشک شما باید سطح قند خون شما را قبل و در طول درمان با این دارو بررسی کند. آنها ممکن است نیاز به تنظیم دوز داروهای دیابتی که استفاده می کنید داشته باشند. زمانی که این دارو را مصرف میکنید مراقب علائم قند خون بالا باشید. این علائم می تواند شامل احساس تشنگی شدید، نیاز به دفع مکرر ادرار، زیاد شدن اشتها یا احساس ضعف باشد.
- برای افراد مبتلا به مشکلات قلبی:
الانزاپین می تواند موجب افت ناگهانی فشار خون شود. در صورتی که مشکلات قلبی خاصی دارید با پزشک خود در مورد بی خطر بودن مصرف این دارو برای خودتان صحبت کنید. این مشکلات عبارتند از بیماری قلبی، سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی، نارسایی قلبی یا مشکلات جریان خون در قلب.
- برای افراد مبتلا به کلسترول بالا:
الانزاپین می تواند موجب افزایش سطح کلسترول شود. ممکن است افزایش بسیار زیاد کلسترول می تواند بدون هیچ علامتی رخ دهد.
- برای افراد مبتلا به مشکلات خونی:
الانزاپین می تواند سبب کم شدن سطح گلبول های سفید یا نوتروفیل ها شود. این سطوح پایین افزایش خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد. در صورتی که سابقه مشکلات خونی دارید یا از داروهای دیگری استفاده میکنید که می‌تواند سطح این سلول‌های خونی را کاهش دهد پزشک باید در چند ماه اول درمان با این دارو خون شما را مرتباً بررسی کند. آنها همچنین باید شما را از نظر تب یا هرگونه علائم عفونت زیر نظر داشته باشند. ممکن است پزشک مجبور شود درمان شما با الانزاپین را تا مدتی که سطح سلول های خونی شما به حالت عادی بازگردد متوقف کند.
- برای افراد مبتلا به مشکلات کبدی:
در صورتی که مشکلات کبدی دارید یا سابقه بیماری کبدی دارید، ممکن است نتوانید این دارو را به خوبی از بدن خود پاک کنید. به همین دلیل ممکن است سطح اولانزاپین در بدن شما افزایش یابد و عوارض جانبی بیشتری ایجاد شود.همچنین این دارو می تواند به کبد شما آسیب برساند.
- برای افراد مبتلا به بزرگی پروستات:
در اقایان، الانزاپین ممکن است علائم بزرگی پروستات یا هیپرپلازی خوش خیم پروستات را بدتر کند. در صورتی که پروستات بزرگ شده دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
- برای افراد مبتلا به گلوکوم با زاویه باریک:
داروی الانزاپین ممکن است علائم گلوکوم را بدتر کند. در صورتی که مبتلا به گلوکوم با زاویه باریک هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
- برای افراد مبتلا به مشکلات روده:
الانزاپین ممکن است هرگونه انسداد یا انسداد روده را بدتر کند. در صورتی که هر گونه مشکل روده دارید، با پزشک خود در مورد بی خطر بودن مصرف این دارو برای خودتان صحبت کنید.
الانزاپین و اعتیاد
مصرف داروی اولانزاپین اعتیادآور نیست. اولانزاپین مثل اکثر داروها، فورا اثر نمی کند.
ممکن است چند هفته طول بکشد تا دوز مناسب برای شما دریافت شود. ممکن است چند روز یا حتی هفته ها طول بکشد تا بعضی از علائم بهبود یابد بنابراین اثر اعتیاد اوری ندارد
الانزاپین و زود انزالی
معمولا داروی الانزاپین جهت زودانزالی کاربردی ندارد. اولانزاپین یک داروی ضد روانپریشی نسل دوم با خطر کمتر اختلال عملکرد جنسی در مقایسه با دیگر داروهای ضد روان پریشی می‌باشد؛ ولی مطالعات قبلی شیوع ۱۰ تا ۳۵ درصدی اختلالات جنسی مرتبط با اولانزاپین از جمله کم شدن میل جنسی و همچنین اختلال نعوظ و انزال را نشان داده است.
تداخل الانزاپین با الکل
زمان استفاده از الانزاپین از مصرف نوشیدنی های شامل الکل پرهیز کنید. نوشیدن الکل در حین مصرف الانزاپین و تداخل الانزاپین با الکل خطر افت فشار خون را افزایش می دهد.
زمانی که این اتفاق می افتد، فشار خون شما بعد از ایستادن، پس از نشستن یا دراز کشیدن بسیار پایین می آید. نوشیدن الکل همچنین می تواند خواب آلودگی ناشی از اولانزاپین را زیاد کند. در صورتی که الکل مصرف می کنید، با پزشک خود در مورد بی خطر بودن این دارو جهت مصرف برای خودتان مشورت کنید.
کلام آخر
الانزاپین یک داروی ضد روان پریشی می‌باشد که جهت درمان علائم اسکیزوفرنی خفیف و مانیا یا دوره‌های افسردگی با اختلال دوقطبی استفاده می‌شود و به کم شدن علائمی مثل توهم، هذیان و نوسانات خلقی کمک می‌کند.
این دارو ممکن است عوارض جانبی همچون افزایش وزن، آرام بخش و تغییرات متابولیک داشته باشد. توصیه می‌شود قبل از مصرف آن برای پیشگیری از عوارض جانبی با دکتر روانپزشک مشورت کنید.
