شاید برای شما هم پیش آمده باشد که زنان یا دخترانی را ببینید که رفتارشان در روزهای خاصی از ماه تغییر می کند؛ بعضی ها زود از کوره در می روند و بعضی از آن ها گوشه گیر می شوند. در این حالت شما با ناشناخته ترین سندروم یعنی سندروم پیش از قاعدگی رو به رو هستید.
یک الی دو هفته قبل از شروع دوره قاعدگی ممکن است برخی زنان متوجه نفخ، سردرد، تمایل کمتر به رابطه جنسی٫بی خوابی ٫زود رنجی٫افزایش اشتها٫حساسیت به نور و یا صدا٫تحریک پذیری یا رفتار پرخاشگرانه٫نوسانات خلقی و یا دیگر تغییرات روحی و جسمی شوند؛ به این علائم که به صورت ماهیانه هرماه اتفاق می افتد سندروم پیش از قاعدگی یا PMS گفته می شود.
بیشتر خانم ها ممکن است مبتلا به این سندروم باشند اما از آن بی خبر باشند. بیش از 85٪ از خانم ها درجه ای از آن را تقریبا هر ماه تجربه می کنند.
برای اطلاع و آگاهی از راه های درمان و روش هایی برای کاهش علائم این سندروم با ما همراه باشید.
PMSچیست؟
یا سندروم پیش از قاعدگی، یکی از اختلالات شایع بین زنان می باشد که در طول سنین باروری به شکل های مختلفی دیده می‌شود.
در واقع عادت ماهیانه قسمت طبیعی از زندگی خانم ها می باشد که در این دوره می توانند فعالیت های روزانه خودشان را به راحتی انجام دهند زیرا اکثرا این علائم را به طور خفیفی دارند که مشکل جدی ایجاد نمی کند.
در بیشتر خانم ها و دختران ممکن است بسیار جزئی و زود گذر باشد، اما گاهی اوقات ممکن است در صورت شدید بودن علائم، زندگی را مختل کند و فرد را از پا بیندازد.
علت ایجاد سندروم پیش از قاعدگی
تاکنون علت مشخصی برای این سندروم پیدا نشده و دلیل مشخصی وجود ندارد. برخی از خانم هایی که علائم سندروم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند نسبت به تغییرات طبیعی هورمون ها که در این دوره انفاق می افتد حساس هستند.
بسیاری از پزشکان معتقدند که کاهش و افزایش در سطح هورمون هایی مثل استروژن و پروژسترون باعث علائم PMS می شود که باعث تغییر در خلق و خو می‌شود و ممکن است باعث بی حوصلگی و یا عصبی شدن فرد شود.
با این حال برخی از عواملی که ممکن است ریسک ابتلا به این سندروم را افزایش دهند عبارتند از:
• تغییرات هورمونی
افزایش و یا کاهش سطح هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون قبل از قاعدگی میتواند باعث بروز عوارض pms شود.
• سابقه خانوادگی
درصورتی که خانواده‌تان دارای افرادی باشند که با این سندروم درگیر هستند احتمالاً شما هم در معرض بیشتری در مواجه با PMS قرار دارید.
• شرایط سلامت روحی روانی
اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و استرس می‌توانند عوارض PMS را تحریک کنند.
عوامل دیگر
از عامل های دیگر می توان به تغذیه ناسالم، کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی و انجام ندادن فعالیت بدنی مناسب اشاره کرد. با این حال باید به این نکته توجه کنیم که هر فرد ممکن است تجربه‌های متفاوتی درباره PMS داشته باشد و شدت این علامت ها در افراد مختلف با توجه به شرایط محیطی، سن و رژیم غذایی و… متفاوت است.
علائم سندروم PMS
علامت pms در هر فردی متفاوت می باشد و طیف گسترده ای از اختلالات جسمی و روحی را در برمی گیرد.
علائم جسمی و فیزیکی :
- یبوست یا اسهال
- نفخ
- سردرد
- تنگی نفس
- اکنه
- گرفتگی عضلات
- درد کمر
- متورم شدن و یا حساس شدن سینه ها
- دل پیچه
- ورم دست ها و پاها
علائم روحی و روانی :
- بی قراری
- اضطراب
- گریه ی غیر قابل کنترل
- بی خوابی
- اختلال تمرکز و حافظه
- تغییرات نوسانی و خلق و خو
- عصبانیت غیر معقول
- زودرنجی
- تنش های روحی روانی
- تغییر در میل جنسی
- فراموشی
اختلالات قبل از قاعدگی از چه سنی شروع می‌شود؟
علائم سندروم پیش از قاعدگی می تواند در هر بازه ی زمانی بین بلوغ و یائسگی دیده شود اما شایع ترین سنی که در آن نوع شدیدتری از این نشانه ها بروز پیدا میکند معمولا اواخر دهه 20 تا اوایل 30 سالگی می باشد.
در واقع تجربه ی علائم سندروم پیش از قاعدگی در هر سنی وجود دارد و تنها با متوقف شدن سیکل قاعدگی بنا به دلایلی مانند یائسگی و یا بارداری است که می توان به طور کامل از آن رهایی یافت.
چگونه میتوانیم PMS را مدیریت کنیم؟
• مصرف دخانیات و الکل را کاهش دهید.
زیرا طبق تحقیقاتی که درباره ی این موضوع انجام شده است خانم‌هایی که دخانیات مصرف می‌کنند، علائم بیشتر و شدیدتری را نسبت به سایر افراد تجربه می‌کنند.
• به اندازه کافی بخوابید و استراحت داشته باشید
حدود ۸ ساعت خواب کافی در طول شبانه روز داشته باشید؛ زیرا کمبود خواب باعث افسردگی و اضطراب می‌شود و هم چنین منجر به بدتر شدن علائم ناشی از این سندروم می شود.
• فعالیت بدنی روزانه حداقل برای سی دقیقه
ورزش کردن باعث کمتر شدن علائمی مانند اختلال در تمرکز، خستگی و افسردگی می شود؛ بنابراین توصیه به انجام فعالیت هوازی می شود.
• مقابله با استرس با استفاده از راهکار های صحیح و درست
انجام فعالیت هایی از جمله یوگا، مدیتیشن، ماساژ داشتن، ده دقیقه تنفس عمیق و..برای مقابله با استرس و کاهش دادن آن پیشنهاد می‌شود.
• اصلاح رژیم غذایی
بهتر است سعی کنید 2 هفته قبل از قاعدگی مصرف غذاهای شور، پرچرب و قندی را کاهش دهید و مصرف میوه و سبزیجات تازه وغذاهای سبوس‌دار و همچنین مصرف لبنیات را افزایش دهید.
تغذیه ی مناسب دوران PMS
• به حداقل رساندن مصرف نمک
جهت جلوگیری از نفخ،احتباس آب و در نتیجه ورم بدن بهتر است نمک کمتری استفاده کنید و از غذاهای پرنمک پرهیز کنید؛ زیرا مصرف زیاد نمک منجر به احتباس آب و ورم شکم و در نتیجه سبب نفخ می‌شود. بنابراین، در این دوران بهتر است مصرف نمک را کم کنید.
• به حداقل رساندن مصرف قند
جهت جلوگیری از اشتهای کاذب و جوش و آکنه بهتر است مصرف قند و مواد شیرین را کاهش دهیم.
• به حداقل رساندن مصرف الکل و کافئین
بهتر است برای کم شدن درد سینه و همچنین جهت جلوگیری از تغییر در سطح انرژی، مصرف الکل و کافئین را کم کنیم زیرا استفاده از ان ها در زمان پی ام اس باعث تشدید علائم می شود.
• افزایش مصرف کلسیم
در مطالعاتی که انجام شده است به این نتیجه رسیده اند که برای حداقل رساندن درد و گرفتگی های ناشی از انقباضات عضلانی مصرف کلسیم، میتواند شدت علائمی مانند سردردها و حساسیت پستان‌ها، بدن درد، احتباس مایعات، تحریک‌پذیری و نوسانات خلقی قبل از قاعدگی را تقریبا تا 50 درصد کاهش دهد؛ زیرا کلسیم با کمک کردن به حفظ تعادل مواد معدنی و اطمینان از کارکرد درست عضلات رحم و عروق خونی، علائم PMS را کاهش می دهد.
خانم هایی که با خرید قرص کلسیم بیشترین میزان دریافت کلسیم و ویتامین D را داشته باشند نسبت به سایر زنان کمتر در معرض ابتلا به PMS می باشند.
• افزایش مصرف غذاهای حاوی پتاسیم مانند موز،آلو، گوجه فرنگی و کشمش سیاه برای کاهش ورم ناشی از جمع شدن آب در بدن
• افزایش مصرف منیزیم و ویتامین B6
طی بررسی های انجام شده محققان به این نتیجه رسیده اند که استفاده هم زمان از مکمل‌های حاویB6 و منیزیم نسبت به مصرف هرکدام به طور جداگانه، از اثربخشی بیشتری برخوردار می باشد. مکمل منیزیم به دلیل تاثیرگذاری در کنترل تحریکات عصبی عضلانی نقش به سزایی در کاهش علائم اختلالات پیش از قاعدگی دارد.
ویتامین B6 هم میتواند باعث تسکین علائمی مانند بدخلقی و اضطراب شود.
• استفاده از مکمل و یا مواد غذایی حاوی ویتامین E مانندجوانه گندم
مصرف ویتامین E تاثیر شگفت انگیزی در کاهش عوارض این سندروم مخصوصا حساسیت و درد سینه ها دارد.
• مصرف مکمل و یا فرآورده‌های حاوی امگا3
مصرف مکمل‌های امگا3 و روغن ماهی در مدت زمان کوتاه میتواند باعث تسکین درد و کاهش علائم روحی و سردرد و حساسیت پستان ها اثرات بسیار مفیدی داشته باشد. همچنین به نظر می‌رسد اسیدهای چرب امگا 3، بعضی از علائم PMS از جمله افسردگی، بدخلقی، پرخاشگری٫اضطراب و عدم تمرکز را کاهش دهد.
برای درمان پی ام اس چه داروهایی مناسب اند؟
در ادامه به بررسی داروهای مناسب برای درمان و کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی میپردازیم :
• داروهای هورمونی
بهترین ترین روش برای اثرگذاری روی سیکل قاعدگی استفاده از داروهای هورمونی و داروهای ضد بارداری می باشد. البته این درمان برای خانم هایی که تمایل به باردار شدن دارند، مناسب نمی باشد. به همین دلیل توصیه می شود درصورتی که پزشک صلاح می داند، از این داروها استفاده کنید.
• داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی با کنترل علائم افسردگی، تغییرات خلقی٫اضطراب و استرس، درمان موثری برای پی ام اس و اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی(PMDD) به شمار می روند.
توجه داشته باشید که استفاده از داروهای ضد افسردگی برای PMS و PMDD باید زیرنظر پزشک انجام شود.
داروهای ضد درد
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و اسپرین و ناپروکسن نقش به سزایی در کاهش گرفتگی عضلات دارند.
داروهای گیاهی
بعضی از داروهای گیاهی مانند داروهای گیاه گل مغربی و گیاه پنج انگشت نیز در کاهش علائم این سندرم تاثیرگذارهستند. اما در نهایت پزشک در رابطه با نوع و میزان داروی مصرفی تصمیم می‌گیرد.
چه چیز هایی علائم پی ام اس را بدتر می کند؟
- استرس زیاد
- افسردگی
- نداشتن خواب کافی
- مصرف بیش از حد کافین
- مصرف دخانیات و الکل
- کم تحرکی
PMDD چیست؟
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی که به شکل شدیدی از نوع pms می باشدکه گاهی نیاز به مراجعه به پزشک وجود دارد.
PMDD در زنانی اتفاق می‌افتد که استرس زیادی را تجربه می‌کنند و سابقه افسردگی دارند یا افسردگی بعد از زایمان را تجربه کرده‌اند.
در بعضی از خانم ها این علائم به قدری شدید هستند که حتی به عنوان حمله پی ام اس آن را می شناسند.
گاهی ممکن است علائم اختلالات دو قطبی با سندروم PMDD اشتباه گرفته شوند که برای تشخیص افتراقی این دو از هم پزشک علائم را می سنجد.
برای مثال در سندروم PMDD درد و حساسیت شدید سینه، ورم و یا سردرد وجود دارد در صورتی که در اختلال دو قطبی این موارد مشاهده نمی‌شود.
بارداری و پی ام اس چگونه از هم تشخیص داده می شوند؟
علائم شایع در پی ام اس و حاملگی تقریبا مشابه هم هستند؛ بنابراین مطمئن ترین روش برای تشخیص این دو از هم انجام دادن تست بارداری می باشد.
آیا PMS با افزایش سن تغییری میکند؟
علائم پی ام اس با رسیدن به اواخر دهه ی ۴۰ و با نزدیک شدن به سن یائسگی معمولا بدتر می شوند. این موضوع بیشتر برای زنانی که خلق و خوی آن‌ها به تغییرات سطوح هورمونی در طول سیکل قاعدگی حساس است، اتفاق می افتد.
لازم به ذکر است که پی ام اس پس از تمام شدن کامل قاعدگی و وارد شدن به مرحله ی یائسگی(پریود نشدن به مدت یکسال کامل که به آن یائسگی گفته می شود)به طور کامل از بین می‌رود و این سندورم متوقف می شود.
کلام آخر
سندروم پیش از قاعدگی جای نگرانی ندارد. داشتن یک شیوه زندگی سالم با رعایت رژیم غذایی و سالم خوری میتواند علائم این عارضه را در اکثر زنان از بین ببرد.
اگر علائم سندورم هر ماه بر کیفیت زندگی شما تاثیر می‌گذارد و درمان های خانگی و داروهایی هم برایتان فایده ای ندارد، بهتر است به پزشک یا متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید
