سرماخوردگی در تعاریف علمی یک عفونت معرفی می‌شود که دستگاه تنفسی فوقانی شامل بینی، گلو، سینوس‌ها و نای را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ویروس سرماخوردگی این روزها تبدیل به یک معضل بزرگ شده است، چرا که علائم آن با علائم سویه‌های مختلف کرونا اشتباه گرفته می‌شود. البته که این بیماری از کم خطرترین و شاید شایع‌ترین بیماری‌های جهان باشد، اما همین بیماری به ظاهر ساده می‌تواند سخت ما را به دردسر بی اندازد. ویروس سرماخوردگی به سرعت منتقل می‌شود. جالب است بدانید که بسیاری از انواع این ویروس سرماخوردگی ساعت‌ها یا حتی روزها روی اجسام زندگی می‌کنند. معمولاً بزرگسالان در هر سال دو بار تا سه بار دچار سرماخوردگی می‌شوند، اما این میزان در کودکان و نوزادان بیشتر است. اگر چه این ویروس برای همه ما آشنا است، اما با دانستن نکاتی می‌شود به درمان سرماخوردگی کمک کرد.
ویروس سرماخوردگی
گفتیم سرماخوردگی دستگاه تنفسی فوقانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در چند ساله گذشته بیش از 200 نوع ویروس جدید سرماخوردگی شناسایی شده است که رایج‌ترین آن‌ها با نام راینو ویروس شناخته می‌شوند. ویروس سرماخوردگی به راحتی از یک فرد به فرد دیگر منتقل شده و در کمتر از چند روز تعداد زیادی از افراد را درگیر می‌کند.
علائم سرماخوردگی
بین یک الی سه روز طول می‌کشد که علائم سرماخوردگی در فرد مشخص شود. این علائم در سر، بینی و کل بدن شامل موارد زیر می‌باشد.
- سر: سردرد، گلودرد، سرفه کردن، تورم غدد لنفاوی
- بینی: فشار سینوس، آب ریزش بینی، گرفتگی بینی، از دست دادن حس بویایی یا چشایی، عطسه کردن، ترشحات آبکی از بینی
- کل بدن: بدن درد، احساس ناراحتی در قفسه سینه، مشکل در تنفس عمیق، تب درجه پایین زیر9/38 درجه سانتی‌گراد
علائم سرماخوردگی معمولاً بین 7 تا 10 روز طول می‌کشد و در روز پنجم به اوج خود می‌رسد و به تدریج بهبود حاصل می‌شود. توجه داشته باشید اگر این علائم پس از یک هفته بدتر شد یا پس از حدود 10 روز بهبودی حاصل نشد، ممکن است به بیماری دیگر مبتلا شده باشید و باید به پزشک مراجعه کنید.
سرماخوردگی بزرگسالان
افراد بزرگسال به طور کلی برای سرماخوردگی به رسیدگی پزشکی نیازی ندارند اما دانستن تفاوت علائم سرماخوردگی و کرونا به آن‌ها کمک می‌کند بیماری خود را به موقع تشخیص داده و در صورت ابتلا به کرونا به موقع برای درمان به پزشک مراجعه کنند. لازم به ذکر است این تفاوت در هر فرد با دیگر ممکن است متفاوت باشد اما از رایج‌ترین علائم سرماخوردگی به موارد زیر می‌توان اشاره داشت:
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- گلودرد شدید یا درد سینوس
- تب بیشتر از 5/38 درجه سانتی‌گراد که بیش از سه روز طول بکشد.
سرماخوردگی کودکان
تفاوتی بین سرماخوردگی بزرگسالان و کودکان نیست. با این تفاوت که ممکن است در کودکان با عوارض گوارشی نیز همراه شود. کودکان در دوران بیماری ممکن است بی‌اشتهایی، اسهال و استفراغ را تجربه کنند که تحمل بیماری را برای آن‌ها سخت‌تر می‌کند. سرماخوردگی در آن‌ها ممکن است با علائم زیر همراه شود.
- احساس ناخوشی و بی‌حالی
- گلودرد و سرفه
- آب ریزش و گرفتگی بینی
- تب خفیف (38 درجه)
- کاهش اشتها
- تورم کم غدد لنفاوی
فراموش نکنید که این بیماری در کودکان معمولی و بدون مشکل است و علائم پس از یک هفته تا ده روز کاهش یافته و بهبودی به دست می‌آید.
سرماخوردگی در بارداری
سرماخوردگی از جمله بیماری‌های خطرناک به شمار نمی‌آید و درمان خاصی هم ندارد. اما در دوران بارداری، استفاده از مسکن‌ها نیز محدودیت دارد و ممکن است به سلامت جنین آسیب بزنند. سیستم ایمنی در زمان بارداری ضعیف شده و فعالیت کندی دارد ؛ چرا اگر سیستم ایمنی به صورت عادی فعالیت کند، جنین را جسمی خارجی تلقی کرده و سعی در از بین بردن آن می‌نماید. از این رو برای درمان سرماخوردگی پیشنهاد می‌شود که مادر باردار به پزشک متخصص زنان مراجعه کند و تنها داروهای تجویز شده توسط او را مصرف کند.
سرماخوردگی چند روز طول می‌کشد؟
سرماخوردگی معمولاً بین 7 تا 10 روز طول می‌کشد و یا تا 2 هفته نیز ممکن است ادامه داشته باشد. در افراد سیگاری و یا افرادی بیماری زمینه‌ای مثل آسم دارند علائم سرماخوردگی طولانی مدت تر خواهد بود. و همین امر الزام استفاده از واکسن آنفولانزا قبل از شیوع سرماخوردگی را افزایش می‌دهد.
راه‌های تشخیص سرماخوردگی
معمولاً به ندرت افراد در هنگام ابتلا به این بیماری به پزشک مراجعه می‌کنند. اما پزشکان از طریق معاینات بالینی زیر می‌توانند این بیماری را در فرد تشخیص دهند.
- ورم در سوراخ‌های بینی
- بررسی سلامت ریه‌ها
- گرفتگی بینی
- قرمز و تحریک شدن گلو
- ورم غدد لنفاوی در گردن
- بررسی عفونت در گوش‌ها
راه‌های پیشگیری از سرماخوردگی
با اینکه برای ویروس سرماخوردگی واکسن ساخته نشده است، اما با رعایت چند نکته ساده می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد. اصولاً در زمینه بیماری‌های ویروسی که درمان ندارند، پیشگیری بهترین و تنها گزینه پیش روی شما خواهد بود.
- شستن دست‌ها: دست‌هایتان را با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه بشویید. همچنین می‌توانید از یک ضدعفونی‌کننده دست که 60 درصد الکل دارد استفاده کنید. از تماس چشم‌ها، بینی یا دهان خود با دست‌های آلوده خودداری کنید.
- هنگام عطسه و سرفه دهان و بینی خود را بپوشانید: زمان عطسه کردن و سرفه جلوی دهان خود را با یک دستمال‌کاغذی بپوشانید و دستمال‌های استفاده شده را در یک کیسه مجزا دور بی اندازید و سپس دست‌هایتان را بشویید. دقت کنید از یک دستمال کاغذی دوبار استفاده نکنید.
- وسایل خود را با دیگران به اشتراک نگذارید: لیوان‌های نوشیدنی یا ظروف غذای خود را با دیگر اعضای خانواده به اشتراک نگذارید. زمانی که شما یا شخص دیگر مریض هستید از لیوان یا لیوان یکبار مصرف استفاده کنید.
- از افراد مبتلا به سرماخوردگی دوری کنید: از تماس نزدیک با افرادی که سرماخورده هستند و از دست زدن به چشم بینی و دهان خودداری کنید.
- از خودتان مراقبت کنید: خوب غذا خوردن و ورزش کردن و خواب کافی برای سلامت شما بسیار مفید است. پس در دوران بیماری این کارها را انجام دهید و از خودتان مراقبت کنید.
درمان سرماخوردگی و بهترین روش‌های اثربخش آن
بهترین درمان برای ویروس سرماخوردگی استفاده از مایعات فراوان و استراحت کردن است. به واقع بیماری سرماخوردگی هیچ درمان دیگری به جز این دو ندارد تمامی داروهایی که پزشک به شما می‌دهد تنها برای کاهش درد و کوفتگی ناشی از ویروس می‌باشد. این داروها نمی‌توانند دوران بیماری شما را کوتاه کنند. طبق یک عادت قدیمی آنتی‌بیوتیک‌ها را درمان سرماخوردگی می‌دانیم که باید گفت تصور غلطی است.
برای از بین بردن علائم سرماخوردگی می‌توان داروهای بدون نسخه مصرف کرد. مثلاً برای از بین بردن درد و تب از استامینوفن و یا ایبوپروفن استفاده کرد. از ضد حساسیت‌هایی مانند آنتی‌هیستامین برای کاهش عطسه، تحریکات بینی همچون آب ریزش، گرفتگی و خارش چشم استفاده می‌شود. و برای رفع احتقان و گرفتگی بینی می‌توانید از دکونژستانت استفاده کنید. هیچ دارویی سرماخوردگی را معالجه نمی‌کند اما برخی درمان‌ها به کاهش علائم این بیماری و کوتاه شدن مدت دوره بیماری کمک می‌کنند.
درمان خانگی سرماخوردگی
با بروز اولین علائم سرماخوردگی همه منتظر گذراندن دو هفته دوران نقاهت سخت هستیم. این در حالی است که با داشتن یک رژیم غذایی سالم می‌توانیم از شدت بیماری کم کنیم و با رعایت چند نکته درمان خانگی، زمان درگیری با بیماری کاهش دهیم و سریع‌تر به روال عادی زندگی برگردیم. در ادامه به چند نکته ساده اما بسیار کارآمد جهت کاهش دردها و زمان بیماری اشاره می‌کنیم:
-
به اندازه کافی آب و نوشیدنی‌های سالم بنوشید:
یکی از مشکلاتی که در دوران بیماری با آن دست و پنجه نرم می‌کنید گرفتگی بینی و غلظت ترشحات آن است. استفاده از آب و آبمیوه طبیعی کافی باعث می‌شود که بدن شما آب کافی داشته باشد و این ترشحات رقیق شده و از بدن خارج می‌شود. در ضمن نوشیدن آب گرم به همراه آب‌لیمو و عسل می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند. پیشنهاد ما استفاده از نوشیدنی‌های سالم است و استفاده از نوشیدنی‌های الکلی، گازدار، کافئین دار در این دوران کمکی به شما نخواهد کرد.
-
استراحت کنید
بله استراحت کردن در خانه مخصوصاً در روزهای اول ابتلا، در کوتاه شدن مدت بیماری تأثیرگذار است.
-
گلو و بینی خود را شستشو دهید
گلودرد از جمله عوارض بسیار دردناک این بیماری است که اصولاً پزشکان برای درمان آن آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. اما اگر بتوانید در ساعات مشخص از روز گلوی خود را با آب و نمک شستشو دهید، دردها کاهش خواهد یافت. برای این کار در 200cc آب ولرم یک قاشق چای‌خوری نمک بریزید و خوب هم بزنید و آن را غرغره کنید. در صورتی که استفاده از نمک برای شما ممنوع است، می‌توانید از جوش‌شیرین استفاده کنید.
برای شستشوی بینی می‌توانید از این محلول استفاده کنید اما در داروخانه‌ها محلول آب و نمک در حالت اسپری بدون نسخه پزشک به فروش می‌رسد. این اسپری‌ها می‌توانند تمامی مجاری بینی شما را شستشو دهند.
درمان دارویی سرماخوردگی
در دوران سرماخوردگی پزشکان قرص‌های آنتی‌بیوتیک، شربت‌های تسکین‌دهنده درد و ضد تب را تجویز می‌کنند اما در کنار آن استفاده از وعده‌های غذای سالم همچون سوپ‌ها می‌تواند دوران نقاهت را کاهش دهد.
- داروهای ضد تب: از جمله اولین علائم ورود ویروس سرماخوردگی مخصوصاً در کودکان تب است. دلیل این امر مبارزه گلبول‌های سفید با ویروس وارد شده به بدن می‌باشد. کنترل تب در ساعات اولیه مخصوصاً در کودکان بسیار اهمیت دارد و از این رو داروهای ضد تب را بدون تجویز پزشک هم می‌توانید استفاده کنید. ایبوپروفن و استامینوفن نام‌های آشنایی هستند که تب شما را کنترل کرده و درد شما را کاهش می‌دهند.
- داروهای مقابله با آب ریزش بینی: داروهایی که پسوند “مین” دارند مانند آنتی‌هیستامین، دیفن هیدرامین و کلرفنیرآمین برای کاهش آب ریزش بینی تجویز می‌شوند. البته فراموش نکنید این داروها به شدت خواب‌آور هستند و بهتر از آن‌ها قبل از خواب استفاده کنید. بعد از مصرف این دارو انجام رانندگی و هر فعالیتی که نیاز به تمرکز دارد امکان‌پذیر نخواهد بود.
- داروی ضد سرفه: دکسترومتورفان بهترین دارویی است که می‌تواند سرفه‌های شما را کاهش دهد. این دارو با رقیق کردن ترشحات سرفه‌های شما را کم و آن‌ها از حالت خشک خارج می‌کند. دیگر داروی جهت کاهش سرفه اکسپکتورانت است. این دارو گرفتگی سینه را کاهش می‌دهد و در نتیجه سرفه‌های شما را کم می‌کند.
- داروهای ضد درد: درد جزء جدانشدنی از دوران سرماخوردگی است. برای کاهش این درد می‌توانید ایبوپروفن و ناپروکسن مصرف کنید. این داروهای دردهای عضلانی شما را کم کرده و سردردهای ناشی از گرفتگی سینوس‌ها را نیز کم می‌کند.
درمان گیاهی سرماخوردگی
با توجه به سابقه ما ایرانیان در علم طب، بسیاری از افراد به جای استفاده از داروهای شیمیایی ترجیح می‌دهند از گیاهان طبیعی برای درمان سرماخوردگی خود استفاده کنند. از جمله گیاهانی که در این دوران می‌توانند عفونت‌ها را کم کرده و از درد بیمار بکاهند، می‌توان به اکیناسه یا سرخارگل اشاره کرد. گیاه سرخارگل جهت بهبود وضعیت ایمنی بندی و پیشگیری از حمله ویروس‌ها و باکتری‌ها مناسب است. از این گیاه برای کاهش سردرد و کاهش التهاب گلو و درد آن استفاده می‌شود.
از دیگر گیاهان دارویی می‌توان به پلارگونیم پلاژن اشاره کرد که بر خلاف انواع آنتی‌بیوتیک‌ها بدون از بین بردن آب بدن، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به عنوان یک ضدویروس دوره درمان را کاهش می‌دهد. این دارو علاوه بر بزرگسالان برای کودکان نیز تجویز می‌شود.
درمان فوری سرماخوردگی
اصولاً شیوع ویروس سرماخوردگی در بزرگسالان و کودکان با سرد شدن هوا شروع می‌شود. در این میان افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری درند زودتر و بیشتر از دیگران دچار این بیماری می‌شوند. پس یکی از بهترین روش‌های درمان خوری سرماخوردگی، پیشگیری از آن است. پس پیشنهاد می‌شود قبل از سرد شدن هوا از مواد غذایی استفاده کنید که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند. اما اگر به هر دلیل به این بیماری دچار شدید با چند روش درمانی می‌توانید این بیماری را در مدت زمان کوتاه‌تری درمان کنید.
- ساعت 7 صبح دوش آب گرم بگیرید.
- روز را با یک صبحانه سالم شروع کنید.
- در ساعات اولیه روز از بخور کمک بگیرید.
- یک پیاده‌روی کوتاه (در صورتی که درد ندارید) به بهتر شدن حال شما کمک می‌کند.
- برای ناهار از غذای سالم همچون یک سوپ مرغ با سبزیجات فراوان استفاده کنید و ترجیحاً سرخ‌کردنی نخورید.
- برای میان وعده بهتر است ویتامین c بخورید که هم می‌تواند به صورت قرص جوشان یا آب مرکبات باشد.
- شام را بل از 7 شب بخورید تا خوب هضم شود.
- داروهای لازم را بخورید و زود بخوابید تا بدن شما استراحت کافی داشته باشد.
کلام آخر
سرماخوردگی از جمله بیماری‌های شایعی است که همه ما در طول سال بارها به آن مبتلا می‌شویم. از آنجایی که ابتلا به ویروس سرماخوردگی درمان ندارد؛ بهتر است با تقویت سیستم ایمنی بدن، دوران نقاهت را کاهش دهیم و دردها و عوارض آن را کنترل کنیم. درمان سرماخوردگی در استفاده از داروهای تسکین‌دهنده درد و گاهی اوقات آنتی‌بیوتیک‌ها خلاصه می‌شود. برای دریافت داروهای مناسب با علائم بیماری باید به پزشک مراجعه کنید و همچنین در خانه استراحت کرده و رژیم غذایی سالمی را دنبال کنید.
