ویتامین دی چیست؟ ویتامین دی یکی از انواع ویتامین های محلول در چربی است، به این معنی که می تواند در بین بافت های چربی بدن ذخیره شود. در این صورت مازاد آن از بدن دفع نشده و در نتیجه بایستی به میزان نیاز بدن مصرف شود. این ویتامین را می‌توانید از انواع مواد غذایی، نور خورشید و مکمل های حاوی این ویتامین به بدن برسانید. عملکرد این ویتامین به گونه ای است که با افزایش جذب کلسیم در روده ها و نیز تنظیم غلظت کلسیم و فسفر، باعث استخوان سازی طبیعی در بدن می شود؛ در نتیجه کمبود آن باعث مشکلاتی برای بدن می شود که از آن جمله می‌توان به استخوان های شکننده، نرمی استخوان در کودکان، پوکی استخوان در بزرگسالان و … اشاره کرد.
مواد غذایی حاوی ویتامین D شامل جگر انواع ماهی ها، آب پرتقال، انواع لبنیات از جمله شیر، کره گیاهی، ماست، تخم مرغ و … می باشند.
فواید ویتامین دی چیست؟
ویتامین دی یکی از ضروری ترین و مهم ترین مواد مغذی است که باید در اختیار بدن قرار گیرد. کمبود آن می تواند باعث مشکلاتی مانند خستگی و درد در استخوان ها، احساس ضعف عضلانی و نیز گرفتگی در این نواحی، مشکلات عصبی و روانی مانند افسردگی، تندخویی و … می شود. کمبود آن در کودکان منجر به بیماری راشیتیسم می‌شود و در نهایت نرمی استخوان در این سنین را به همراه دارد. همچنین افرادی که با این کمبود مواجه هستند، ممکن است دچار بدشکلی در استخوان ها شده و دردهای شدید عضلانی را تجربه نمایند. ویتامین D فواید زیادی برای بدن به همراه دارد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
سلامت سیستم قلبی عروقی
یکی از مهم ترین خواصی که ویتامین د دارد، کمک به سلامت قلب و عروق است. این ماده می تواند باعث کاهش التهاب در سلول های بدن شود؛ در نتیجه عملکرد سیستم قلبی و عروقی بدن را بهبود ببخشد. کاهش میزان کلسترول خون (LDL) باعث کنترل فشار خون می شود و در نتیجه احتمال بروز مشکلات قلبی را کاهش می دهد. همچنین خطر بروز حملات قلبی، سکته، نارسایی های قلبی و نیز رسوب کلسیم در رگ ها را کاهش می‌دهد.
کنترل فشار خون
یکی دیگر از فواید این ویتامین، کاهش فشار خون در افراد مبتلا به بیماری کلیوی و یا پاراتیروئید است. این بیماران بیشتر از بقیه در معرض بروز فشار خون بوده و با مصرف منظم ویتامین دی می توانند این مشکل را کمتر نمایند.
تقویت استخوان ها و پیشگری از بیماری راشیتیسم
یکی از ویتامین ها بسیار مهم برای تقویت استخوان ها، ویتامین د است. جذب کلسیم باعث می شود تا احتمال شکنندگی استخوان ها کاهش پیدا کرده و در نتیجه آن ها را تقویت نماید. پرانتزی شدن پاها، کشیدگی زانو و ضعف در استخوان ها از علائم کمبود این ویتامین هستند که با مصرف منظم قرص و یا مکمل و یا مواد غذایی حاوی آن، می توان از بروز این عوارض پیشگیری کرد. نرمی استخوان و یا در موارد حادتر راشیتیسم به علت کمبود ویتامین دی در بدن ایجاد می شود. کسانی که از منبع نور خورشید استفاده نمی کنند، بایستی مواد غذایی بیشتری که حاوی این ویتامین است را در رژیم غذایی خود قرار دهند.
ممکن است نیاز به مصرف مکمل نیز باشد که بهتر است با تشخیص پزشک و با در نظر گرفتن دوز مورد نیاز مورد استفاده قرار گیرد؛ زیرا مازاد آن در بدن ذخیره می شود و عوارض آن بسیار بالا خواهد بود.
جلوگیری از آسیب به بینایی
ضعیف شدن چشم بعد از سن پنجاه سالگی یا دژنراسیون ماکولا یکی از عوارض کمبود ویتامین د در بدن است. بعد از این سن به مرور دید فرد تارتر و حوزه بینایی وی کاهش می‌یابد. مصرف ویتامین دی از ضعیف شدن چشم جلوگیری می‌کند.
کنترل قند خون
این ویتامین باعث کنترل سطح قند خون می شود که برای بیماران دیابتی نقش مهمی دارد. به‌خصوص این مورد باید در کودکان تا یک سالگی مورد توجه قرار گیرد تا خطر ابتلا به بیماری دیابت نوع 1 در بزرگسالی کاهش یابد.
رفع اسپاسم های عضلانی
جذب کلسیم مورد نیاز باعث می شود تا سیستم عضلانی بدن تقویت و عملکرد بهتری داشته باشند. معمولا کمبود ویتامین D باعث بروز اسپاسم و گرفتگی عضلانی در افراد می شود که با مصرف دوز مناسب آن می‌توان جلوی این مشکلات را گرفت.
افزایش سطح ایمنی
یکی دیگر از خواص ویتامین دی، ضدالتهابی بودن آن و در نتیجه بالا بردن سطح ایمنی در بدن است. بالا رفتن سطح ایمنی باعث می شود تا احتمال بروز بیماری ها از جمله انواع سرطان ها مانند سرطان روده بزرگ، پروستات و سرطان سینه در افراد کاهش پیدا کند. همچنین احتمال بروز بیماری های خود ایمنی مانند ام اس را کاهش پیدا می کند؛ در نتیجه پیام های عصبی به راحتی از مغز به سایر قسمت های بدن منتقل می شوند.
کاهش وزن
تاثیر vitamin D بر روی سلول های چربی می گذارد، باعث کاهش وزن و حجم در افراد می شود. برای نتیجه گیری بهتر می توانید از ترکیب این ویتامین با امگا 3 استفاده نمایید. این مشکل در خانم های یائسه با افزودن مقداری مکمل کلسیم به ویتامین دی برطرف می شود و اثرات افزایش وزن در این سنین را کاهش می دهد.
جلوگیری از برخی بیماری ها
فیبروئید رحم یکی از بیماری هایی است که در خانم ها پیش می‌آید. ممکن است علت اصلی این بیماری، هورمون ها و یا مربوط به ژن افراد باشد؛ ولی مصرف منظم ویتامین دی می تواند نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به این تومورهای غیر سرطانی باشد. همچنین این ویتامین در کاهش عوارض بیماری فیبرومیالژیا بسیار مفید است؛ زیرا می تواند مشکلاتی مانند درد و خستگی مزمن، افسردگی و اضطراب را کاهش داده و در نتیجه تا حدود زیادی باعث تسکین درد شود.
آلزایمر نیز یکی دیگر از بیماری هایی است که در افراد مسن ایجاد می شود. این بیماری معمولا با نشانه هایی مانند: زوال عقل و فراموشی همراه بوده و مصرف ویتامین D می تواند باعث کاهش عوارض آن شود. در نهایت می توان گفت احتمال بروز عوارض و در موارد بسیار حاد مرگ و میر افراد با مصرف این ویتامین و رساندن دوز مناسب این ماده مغذی به بدن کنترل می شود.
عوارض ویتامین دی چیست؟
مصرف میزان لازم ویتامین د برای بدن بسیار سودمند است، زمانی مشکلات و عوارض ایجاد می شود که مصرف این ویتامین بیشتر از نیاز بدن باشد. در این صورت واکنش هایی که انجام می شود باعث بروز مشکلاتی در فرد خواهد شد. معمولا سطوح پایین مصرف بیش از حد این ویتامین باعث بروز عوارضی مانند مشکلات گوارشی از جمله تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها و مشکلاتی در سیستم دفع بدن مانند افزایش ادرار و در نتیجه کم آبی بدن، تشنگی زیاد، ایجاد سنگ کلیه و مواردی از این قبیل می شود. ولی اگر این سطح بالاتر رود، ممکن است عوارض نیز بیشتر و در سطح بالایی خود را نشان دهند. از جمله نارسایی های کلیوی، ضربان قلب نامنظم و در موارد بسیار حاد ممکن است باعث مرگ فرد نیز بشود.
میزان دریافت روزانه ویتامین دی چه‌قدر است؟
معمولا بایستی فرد از ابتدای تولد تا 12 ماهگی به میزان 10 میلی گرم در روز از این ویتامین دریافت نماید. در سنین بین 1 تا 13 سالگی این مقدار به 15 میلی گرم در روز، سنین بین 14 تا 18 سالگی به 15 میلی گرم، 19 تا 70 سالگی به 15 میلی گرم و در زنان باردار و شیرده به 15 میلی گرم نیاز است که در روز مصرف شود.
کلام آخر
در این مقاله به این سوال پاسخ دادیم که ویتامین دی چیست؟ ویتامین دی یکی از ویتامین های مهم و محلول در چربی که نقش زیادی در سلامت عمومی بدن دارد، ویتامین دی است. این ماده مغذی معمولا از طریق مصرف مواد غذایی، مکمل ها و اشعه نور خورشید دریافت می شود، ولی افرادی هستند که به میزان بیشتری از آن نیاز دارند. از جمله نوزادان و شیرخواران، سالمندان، افرادی که اختلال در جذب چربی دارند، افرادی که چاق هستند و یا جراحی بای پس معده انجام داده اند می توان اشاره کرد. نشانه های کمبود ویتامین دی به صورت احساس خستگی و ضعف، درد در استخوان ها و عضلات و نیز مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی، اضطراب و … بروز می کند.
خواص زیادی برای ویتامین D می توان برشمرد که از مهم ترین آن ها پیشگیری از بیماری های قلبی، بیماری های سرطانی و ام اس، کمک به تقویت استخوان ها و مبارزه با بیماری هایی مانند راشیتیسم و نرمی استخوان و … می باشند. ولی باید توجه شود که این ویتامین به اندازه نیاز مصرف شود و مازاد آن ممکن است عوارض زیادی را به همراه داشته باشد.
