با وجود فوایدی که مصرف مکمل ها دارند، نمی توان از عوارض مکمل غذایی چشم پوشی کرد. امروزه مصرف انواع مولتی ویتامین ها، روی و سایر داروهای مکمل به صورت روتین انجام می شود و معمولاً روزانه یکی از این مکمل ها مورد مصرف قرار می گیرند. ولی ممکن است خیلی از افراد از مضرات مکمل غذایی بی خبر باشند و تصور کنند با این کار بیشتر به سلامتی خود اهمیت داده و آن را بالا می برند.
مصرف برخی مولتی ویتامین ها و یا مواد معدنی باید بر اساس دوز و میزان نیاز بدن باشد تا فرد از عوارض قرص مکمل غذایی و یا سایر اشکال این داروها در امان باشد. زیرا مکمل ها نیز مانند سایر اقلام دارویی برای شرایط فعلی فرد تجویز می شود و بعد از مدتی احتمال اینکه نیازی به آن نباشد، باید قطع گردد. این موضوع را پزشک تعیین می کند. بنابراین بهتر است قبل از شروع مصرف مکمل غذایی با پزشک خود مشورت نمایید.
فواید استفاده از مکمل های غذایی
ممکن است این‌گونه بنظر برسد که با مصرف مواد غذایی مفید و به صورت کامل می توان تمامی نیازهای بدن به انواع مواد مغذی را برطرف نمود. ولی در برخی موارد نیاز است در کنار این موارد، استفاده از مکمل های غذایی نیز در برنامه روزانه فرد قرار گیرد. زیرا با مصرف مولتی ویتامین ها و سایر مکمل ها به راحتی می توان تمامی ویتامین ها و مواد معدنی که از طریق غذا جذب نمی شود را در اختیار سلول های بدن قرار داد. مکمل های غذایی در شرایط ویژه نیز برای افراد توصیه می شود، زیرا فواید زیادی داشته و باعث می شود تا شرایط بدنی شخص بهبود پیدا کند. از جمله فواید و مزایای استفاده از مکمل های غذایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:فواید مصرف مکمل غذایی برای افراد باردار
مادران باردار و یا زنانی که قصد بارداری دارند، بایستی از مکمل های غذایی مناسب استفاده نمایند. فولیک اسید و ویتامین دی از جمله این مکمل ها هستند که از قبل از بارداری تا زمانی که پزشک متخصص تشخیص دهد باید مصرف گردد. اینکه چه دوز و یا تعداد از آن را استفاده نمایید، با تشخیص پزشکتان است. از جمله مزایای مصرف مکمل های غذایی، سلامت مادر و جنین و در نتیجه تولد فرزندی سالم و بدون نقص است.فواید مکمل غذایی برای نوزادان و کودکان
برای این طیف از افراد نیز مکمل های غذایی مشخصی تولید می شود تا بتواند نیازهای نوزاد شیرخوار و کودک را برطرف نماید. رشد و نمو کودکان بسیار مهم است و با کمک این مکمل ها می توان از رسیدن مواد مغذی مناسب به بدن آن ها اطمینان حاصل نمود.کمبود مواد مغذی در بدن افراد
یکی دیگر از مزایای مصرف مکمل های غذایی برای افرادی است که به هر دلیلی دچار مشکلاتی می شوند. این مشکلات می تواند به صورت ریزش موی شدید، احساس درد در مفاصل، اشکال در ریتم قلب، ایجاد تغییر در قدرت بینایی و … بروز می کنند. این مسائل ممکن است در اثر رژیم های غذایی نادرست و خاص و یا بیماری مشخصی خود را نشان دهند. برخی افراد رژیم گیاهخواری دارند و یا اینکه به لبنیات آلرژی دارند. این افراد باید مصرف مکمل غذایی را در اولویت قرار دهند. زیرا از این طریق می توانند تمامی کمبودهای بدن را جبران و سلامت کامل داشته باشند.افراد مسن
یکی دیگر از طیف افرادی که می توانند به راحتی از فواید مصرف مکمل های غذایی بهره مند شوند، افراد مسن هستند. زیرا ممکن است ویتامنی دی و یا بی کمتری جذب نموده و از مشکلاتی در ناحیه کمر، پاها، مفاصل و … رنج ببرند.افراد با مشکلات خاص
فواید مکمل غذایی برای افراد با مشکلات و بیماری های خاص بیشتر است. افرادی که دچار بیماری هایی مانند سرطان و یا مشکلات کبدی می شوند، با مصرف مکمل غذایی می توانند کمبود های خود را برطرف نمایند. بیماری هایی مانند کم خونی، فیبروز سیستیک، بیماری های التهابی، سلیاک و … از دیگر مواردی هستند که مصرف مکمل غذایی برای آن ها بسیار مفید است.آشنایی با مضرات مصرف مکمل غذایی
بهتر است قبل از شروع مصرف مکمل ها، کمی با عوارض مکمل غذایی آشنا شوید. این عوارض زمانی بروز می کند که نکات زیر را در هنگام مصرف رعایت نکنید:عدم جذب مناسب مکمل غذایی
یکی از مشکلاتی که در اثر مصرف خودسرانه مکمل های غذایی پیش می آید، عدم جذب آن ها است. زیرا این داروها نیز باید در زمان مشخصی و با غذا یا بدون غذا مصرف شوند. ویتامین ها که یکی از اجزای مهم تشکیل دهنده مکمل غذایی است، به دو نوع تقسیم می شوند:- ویتامین ها محلول در آب
- یا محلول در چربی
مشکلاتی در سیستم گوارش
یکی دیگر از عوارض مکمل غذایی، مربوط به اختلالاتی است که در سیستم گوارش فرد پیش می آید. زیرا مصرف برخی مکمل ها باید با معده خالی باشد و برعکس این موضوع نیز صادق است. اگر مکمل را در زمانی غیر از زمان مناسب مصرف نمایید، مشکلات سیستم گوارش جزو عوارض قرص مکمل غذایی باعث آزار و ناراحتی شما خواهد شد. ممکن است در برخی افراد منجر به نارسایی های گوارشی جدی تر شود و در نتیجه بهتر است قبل از مصرف، مراقب دستگاه گوارش خود باشید. یکی از این موارد می توان به زمان مصرف کلسیم اشاره کرد. زیرا مکمل غذایی حاوی کلسیم بهتر است در روز مصرف شود. مصرف شبانه این قرص می تواند باعث آسیب جدی به کلیه ها شود. بنابراین بهتر است این دارو با غذا مصرف شده و زمان آن به ساعات روز اختصاص یابد.مصرف مکمل بدون تجویز پزشک
زمانی با عوارض مکمل غذایی بیشتر روبرو می شوید که مصرف آن را بدون تجویز و انجام آزمایش های مختلف انجام شود. در واقع ممکن است کمبود ویتامین ها و مواد مغذی در بدن به اندازه ای باشد که با مصرف مواد غذایی طبیعی نیز آن ها را تامین نمود و نیاز به مصرف مکمل نباشد. پزشک با انجام آزمایش و در نظر گرفتن پارامترهای مختلف می تواند نظر قطعی در مورد زمان و دوز مصرف مکمل غذایی را بدهد. در برخی موارد نیز این موضوع با حساسیت بیشتری مواجه می شود. مانند مادران باردار یا شیرده که بی اهمیت به نوع مصرف مکمل می تواند باعث آسیب جدی به جنین یا کودک نیز شود که در برخی موارد نیز غیر قابل جبران است. بنابراین به هیچ عنوان مصرف مکمل غذایی را بدون نظر پزشک شروع نمایید و قبل از هر گونه تصمیمی بیشتر با وضعیت بدن خود آشنا شوید.بیشتر از نیاز، مکمل را مصرف کنید
همانطور که گفتیم زمانی عوارض مکمل غذایی بیشتر خود را نشان می دهد که نیاز بدن مرتفع شده و فرد همچنان مصرف آن را ادامه می دهد. با وجود مزایا و فواید زیاد مکمل ها برای جبران کمبودهای بدن، اضافی آن ها نیز مشکلات و اختلالاتی را برای بدن ایجاد می کند. به عنوان مثال مصرف قرص آهن نباید بیشتر از 5 ماه طول بکشد. زیرا مصرف بیش از حد آن باعث اکسید شدن آهن و آسیب به سلول های بدن می شود. نوع دیگری که می توان اشاره کرد مکمل های حاوی ملاتونین است که به بهتر شدن کیفیت خواب کمک می نمایند. مصرف بیش از حد این مکمل ها نیز تاثیر نامطلوبی روی بدن می گذارد. در برخی موارد بهتر است همراه مکمل، رژیم غذایی خود را نیز تغییر دهید و سعی کنید قسمتی از ویتامین ها را از طریق مواد غذایی طبیعی برطرف نمایید.اختلال با داروهای دیگر و عدم جذب مناسب
هدف از مصرف مکمل غذایی، تامین نیازها و کمبودهای بدن است. این کار از طریق جذب دارو انجام می شود و باید بالاترین درصد جذب را در نظر گرفت. مصرف مکمل های مختلف در کنار هم ممکن است باعث اختلال در جذب هر کدام شده و در نتیجه نتوانید نتیجه دلخواه را بدست آورید. به عنوان مثال مصرف روی و آهن از جمله این موارد است. مصرف مکمل حاوی روی، می تواند روی جذب آهن تاثیر گذاشته و اختلالاتی در روند درمان پیش آید. مگر اینکه دوز مصرف و زمان آن توسط پزشک تعیین و رعایت شود.استفاده از مکمل غذایی فاقد کیفیت
توجه به کیفیت و برند مکمل ها بسیار مهم است و از جمله عوارض مکمل غذایی به کیفیت نامطلوب آن باز می گردد. زیرا این دارو نیز ممکن است از مواد شیمیایی و یا آلاینده هایی تشکیل شده باشند که باعث آسیب به قسمت های مختلف بدن شوند. بنابراین در زمان تهیه مکمل از برچسب و ترکیبات داخل آن مطمئن شوید و از برندهای مطمئن و معتبر خرید نمایید. مکمل هایی هستند که به منظور کاهش وزن مصرف می شوند. بهتر است قبل از مصرف از وجود موادی مانند کافئین در ترکیبات این دارو ها مطمئن شوید. زیرا ممکن است مواد دیگری در ترکیبات این داروها استفاده شده باشند که برای قسمت های مختلف بدن مانند کبد یا کلیه ها آسیب برسانند.کلام آخر
با توجه به مطالبی که گفته شد به این نتیجه می رسیم: با اینکه مصرف مکمل می تواند کمبود بدن را از مواد مغذی، ویتامی ها و پروتئین برطرف نماید، ولی مصرف آن ها مانند سایر داروها بهتر است با تجویز پزشک انجام شود. زیرا مواردی مانند اختلال با سایر داروها، عدم رعایت زمان و دوز مصرف مکمل، ترکیبات نامناسب این داروها و … می تواند عوارضی مانند مشکلات گوارشی، اختلال در عملکرد قلب و عروق، کلیه و کبد، سرگیجه و … بوجود آید. بنابراین برای اینکه از عوارض مکمل غذایی در امان باشید، با توجه به نیاز بدن و با رعایت دستورالعمل مربوطه و با تشخیص و تجویز پزشک مصرف مکمل را شروع نمایید.سوالات متداول
آیا مصرف همزمان چند نوع مکمل غذایی با هم مشکلی ایجاد می کند؟
بله، مصرف همزمان چند نوع مکمل غذایی می تواند مشکلاتی ایجاد کند. برخی مکمل ها ممکن است با هم تداخل داشته باشند و جذب یکدیگر را کاهش دهند یا حتی اثرات جانبی ناخواسته ای ایجاد کنند. به عنوان مثال، مصرف همزمان کلسیم و آهن می تواند جذب آهن را کاهش دهد. بنابراین، بهتر است قبل از مصرف همزمان چندین مکمل، با دکتر یا متخصص تغذیه مشورت نمایید.
چگونه می توانم مطمئن شوم که مکمل های غذایی انتخاب شده ایمن هستند؟
برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی مکمل های غذایی، حتماً از مکمل هایی با تاییدیه سازمان غذا و دارو استفاده کنید و قبل از مصرف با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت نمایید. همچنین، ترکیبات مکمل را به دقت بررسی کرده و از منابع معتبر خریداری کنید تا از کیفیت و اورجینال بودن محصول اطمینان حاصل کنید.
آیا مصرف مکمل های غذایی چاق کننده است؟
به طور کلی، مصرف مکمل های غذایی به خودی خود باعث چاقی نمی شود. اما برخی مکمل ها مانند مکمل های حاوی پروتئین یا کربوهیدرات می توانند کالری بالایی داشته باشند و در صورت مصرف بیش از حد، باعث افزایش وزن شوند. اما بسیاری از مکمل های دیگر کالری کمی دارند و تأثیر مستقیمی بر وزن ندارند. همچنین، برخی مکمل ها ممکن است اشتها را افزایش دهند. بنابراین، برای جلوگیری از افزایش وزن، به میزان کالری دریافتی از مکمل ها توجه کنید و در کنار آن، یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید.
