جنین از زمانی که در رحم مادر جای می‌گیرد، مراحل رشد و تکامل خود را به سرعت طی می‌کند تا زمان زایمان فرا رسد. هر غذایی که مادر می‌خورد، هرگونه تغییرات جسمی و روحی وی و حتی هر اتفاقی که برای سلامت مادر رخ دهد همه و همه در سلامت جنین تاثیر گذارند. از این‌رو بارداری دوره بسیار حساسی است و بروز بیماری‌های معمول مانند سرماخوردگی و آنفولانزا در بارداری می‌تواند در کیفیت رشد یا حتی مرگ و زندگی کودک اثرگذار باشد. در این بلاگ از دراکت به مسئله آنفولانزا در دوران بارداری که یکی از معضلات مادران باردار است، به خصوص آن‌هایی که دوران بارداری خود را در فصل سرما می‌گذرانند، خواهیم پرداخت. اینکه آنفولانزا در بارداری چه خطراتی را برای جنین به دنبال خواهد داشت؟ چگونه می‌توان از بروز آنفولانزا در خانم‌های باردار پیشگیری نمود؟ روش‌های درمان این بیماری کدام است؟ و…..
علائم آنفولانزا در بارداری
آنفولانزا نوعی عفونت ویروسی دستگاه تنفسی است که می‌تواند به سراغ هرکسی بیاید؛ چه زنان باردار و چه افراد عادی. البته زنان باردار به واسطه شرایط سلامتی ویژه‌ای که دارند، طبیعتا بیشتر در معرض ابتلا به این ویروس قرارخواهند گرفت. آنفولانزا معمولا با تب بالای 38 درجه سانتیگراد آغاز شده و با درد عضلانی، سرفه و تنگی نفس، آبریزش بینی و گلودرد ادامه پیدا می‌کند. علاوه بر اینها اسهال و استفراغ نیز یکی از مهم‌ترین نشانه‌های ابتلا به آنفولانزا در بارداری است.
در صورت ابتلا به آنفولانزا در طی بارداری چه باید کرد؟
دوران بارداری یک دوره بسیار حساس از چرخه جنسی بانوان است که نحوه گذران آن، تاثیر بسزایی در سلامت مادر و جنین در حال رشد دارد. اگر در دوران بارداری به آنفولانزا مبتلا شدید، اولین و مهم‌ترین اقدام شما مراجعه به پزشک است. استفاده از هرگونه داروی ضد ویروسی منوط به اجازه پزشک است. در دوران حاملگی، بخصوص در سه ماهه اول که از حساسیت بیشتری برخوردار است، نباید به هیچ عنوان از هیچ دارویی اعم از گیاهی و شیمیایی به صورت سرخود استفاده نمود؛ ضمن اینکه هرگونه تجویز اشتباه می‌تواند طول درمان آنفولانزا در خانم‌های باردار را افزایش داده و منجر به اضافه شدن ناراحتی‌های گوارشی به سایر علائم بیماری شود.علاوه براین با عدم مراجعه به موقع به پزشک امکان تشدید بیماری و بستری شدن در بیمارستان وجود دارد.
در کنار استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک، می‌توان از یکسری راهکارهای خود مراقبتی برای بهبود سریع‌تر آنفولانزا در خانم‌های باردار استفاده نمود. استراحت مطلق، نوشیدن مایعات زیاد، مصرف مایعات گرم نظیر سوپ و سبزیجات همگی در کاهش دوره نقاهت بیماری موثر هستند.
راه‌های درمان آنفولانزا در خانم‌های باردار
برای درمان آنفلانزا در دوران بارداری راه‌های متفاوتی وجود دارد اما موثرترین آنها، استفاده از داروهای ضد ویروسی است. اگر آنفولانزا به موقع در مادر باردار تشخیص داده شده و ظرف 48 ساعت از آغاز این علائم داروهای ضد ویروسی تجویز شوند، بیشترین تاثیر را در بهبودی بیمار شاهد خواهیم بود. یکی از مشهورترین داروهایی که برای درمان آنفولانزا در خانم‌های باردار استفاده می‌شود اوسلتامیویر خوراکی است. این داروی ضد ویروسی علائم بیماری را به طور چشمگیری کاهش داده و از هر جهت برای مصرف مادران باردار ایمن است. علاوه براین چندین داروی موثر از قبیل دکسترومتورفان و گوایفنسین برای تسکین علائم تنفسی در مادران باردار مبتلا به آنفولانزا وجود دارد. استامینوفن نیز یکی دیگر از داروهای بی‌خطر برای درمان آنفولانزا در بارداری است که در کاهش علائم بیماری به ویژه تب موثر است.
یکی دیگر از داروهای موثر در درمان آنفولانزا که حتما نام آن را شنیده اید، ایبوپروفن است. درمورد تجویز این قرص برای مادران باردار باید احتیاط زیادی به خرج داد. مصرف ایبوپروفن در سه ماهه سوم بارداری، به علت خطرات احتمالی که برای کودک دارد به کلی ممنوع است اما در سه ماهه اول و دوم با تجویز پزشک و در دوز مشخص امکان پذیر است.
درمان آنفولانزا در خانم‌های باردار و افراد عادی چه تفاوتی دارد؟
با قرار گیری نطفه درون رحم مادر و شکل گیری آهسته جنین، یکسری تغییرات برای سازگاری بدن مادر با جنین به وجود می‌آید. برای اینکه سلول‌های ایمنی بدن مادر به جنین به عنوان یک عضو بیگانه حمله نکنند، بدن آنها را سرکوب نموده و قدرت سیستم ایمنی تا حد زیادی کاهش می‌یابد. همین موضوع مقدمه حساسیت بالای بدن مادر نسبت به انواع پاتوژن‌ها است و احتمال ابتلا به بیماری‌های عفونی از جمله آنفولانزا افزایش می‌یابد. بنابراین مراقبت از مادر در طول بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در صورت بروز آنفولانزا در خانم‌های باردار باید به سرعت و با رعایت احتیاطات بیشتری درمان آغاز گردد.
توجه کنید که ابتلا به آنفولانزا به قدری تاثیرات منفی در سلامت جنین دارد که هرچه سریع‌تر دزمان شود، از شدت پیامدهای منفی آن می‌کاهد. این تاثیرات منفی گاهی خود را به شکل زایمان زودرس (معمولا قبل از هفته 37 بارداری) نشان می‌دهد. گاهی نیز تب ناشی از آنفولانزا موجب مشکلاتی از قبیل نقص لوله‌های عصبی و یا ایجاد ناهنجاری در رشد چندین قسمت بدن می‌شود.
موارد خطرناک در مورد آنفولانزا در دوران حاملگی
از زمانی که کوچک‌ترین علائم را در خود مشاهده می‌کنید باید در اولین فرصت به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید اما برخی علائم هشدار دهنده وجود دارند که در صورت بروز هر یک از آنها، باید سریعا به متخصص مراجعه کنید و یا از اورژانس 115 کمک بگیرید. این علائم عبارتند از:
- دشواری در تنفس
- درد شدید عضلانی
- تب بالا که با مصرف استامینوفن بهبود نمی‌یابد
- ضعف و بی‌حالی شدید
- سرگیجه زیاد؛ به طوری که بلند شدن برایتان دشوار باشد
- کاهش یا عدم حرکت جنین
- ناتوانی در دفع ادرار
- خونریزی واژینال
- احساس درد یا فشار در قفسه سینه و شکم
- تشنج
- تب یا سرفه‌ای که ممکن است بهتر شود اما مجددا با شدت بیشتری بر می‌گردد
- استفراغ شدید
پیشگیری از آنفولانزا در حاملگی چگونه امکان پذیر است؟
برای اینکه دوران حاملگی با مشکلات کمتری سپری شود و بیماری‌های واگیر همچون آنفولانزا به سراغ مادران نیاید، رعایت بهداشت و اصول پیشگیری از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از آنفولانزا کاهش مواجهه با بیماران و یا افراد مشکوک به آنفولانزا است. با این افراد کاملا فاصله ایمن را رعایت کنید، دهان و بینی خود را بپوشانید و تعاملات خود را به حداقل برسانید. رعایت بهداشت دست‌ها یکی دیگر از نکات مهم جهت کاهش شیوع آنفولانزا در خانم‌های حامله است. به صورت مرتب و پس از هر بار دست دادن با افراد مختلف، دست‌های خود را با آب گرم و صابون بشویید. از تماس دست با چشم‌ها، بینی و دهانتان خودداری کنید. سطوح مشترک و آلوده منزل خود را مرتبا ضدعفونی نمایید. علاوه بر اینها پیروی از تغذیه سالم، مدیتیشن، خواب کافی و نوشیدن مایعات فراوان هم می‌تواند در پیشگیری از آنفولانزا در بارداری موثر باشد.
واکسیناسیون موثرترین روش جلوگیری از آنفولانزا در دوران بارداری است. زنان حامله‌ای که قبل از شروع فصل سرما واکسن آنفولانزا را تزریق می‌کنند تا چندین ماه در مقابل این بیماری مصون خواهند بود؛ البته این بدان معنا نیست که احتمال ابتلا به صفر می‌رسد اما در صورت بروز آنفولانزا، عوارض ناشی از این بیماری و احتمال بستری شدن مرتبط با آن را تا 40 درصد کاهش می‌دهد. از آنجا که اجتناب از قرار گرفتن در معرض آنفولانزا همیشه امکان پذیر نیست، تزریق واکسن آنفولانزا راه حل آسان‌تری محسوب می‌شود که هیچگونه خطری برای مادر باردار و جنینش ندارد.
تزریق واکسن جهت پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا در دوران بارداری
واکسن موثرترین روش پیشگیری از ابتلا به آنفولانزاست که هیچگونه خطری برای مادر باردار و فرزندش ایجاد نمی‌کند. واکسن مورد استفاده برای زنان باردار از نوع غیر فعال است که احتمال ابتلا به آنفولانزا بر اثر تزریق واکسن را به صفر می‌رساند. حدود دو هفته پس از تزریق، پادتن در بدن تولید می‌شود و مادر باردار به مدت 6 ماه الی یکسال در مقابل آنفولانزا مصون است. تزریق واکسن آنفولانزا نه تنها موجب حفاظت از مادر باردار در مقابل این ویروس می‌شود، که در مقاومت بدن نوزاد پس از تولد نیز موثر است. نوزادی که در رحم مادر با آنتی بادی‌های ناشی از تزریق واکسن مواجه داشته پس از تولد هم در برابر این بیماری ایمن است.این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که گاها واکسینه نمودن کودک در مقابل بیماری‌ها تا مدت‌ها امکان پذیر نیست.
تزریق واکسن آنفولانزا تنها راه مطمئن و موثری است که از مادران باردار با سابقه قبلی بیماری‌های قلبی، آسم، ایدز و دیابت در مقابل این ویروس محافظت می‌کند.برای تزریق واکسن آنفولانزا در خانم‌هار باردار بهتر است پیش از شروع پاییز (اواسط شهریور ماه) اقدام به دریافت واکسن نمایید. یا اینکه تزریق ممکن است با عوارضی همراه باشد اما این عوارض بسیار خفیف هستند و نهایتا پس از گذشت ۱ تا ۲ روز بهبود می‌یابند.
جمع بندی
ابتلا به آنفولانزا در بارداری با چنان عوارضی همراه است که به یکی از دغدغه‌های اصلی مادران باردار تبدیل شده است. برای درمان آنفولانزا در خانم‌های باردار راه‌های متعددی وجود دارد اما استراحت کافی و رعایت نکات خود مراقبتی در کنار مصرف داروهای تجویزی پزشک، بهترین راه درمان این بیماری است. البته که پیشگیری بر درمان مقدم است.با تزریق واکسن آنفولانزا در دوران بارداری و پیش از آغاز سرما، می‌توان به طور موثر از این بیماری جلوگیری نموده و هزینه‌های درمان را به طرز چشمگیری کاهش داد.
