سرماخوردگی در کودکان از جمله بیماری‌های بسیار شایع است چرا که کودکان اغلب توجهی به بهداشت فردی ندارد. از طرفی سیستم ایمنی بدن آن‌ها چندان قوی نیست و توانایی مبارزه با ویروس‌ها را ندارد. از طرفی در بدن کودکان هنوز پاتن‌های مورد نیاز جهت مبارزه با بیماری‌های ساده‌ای همچون سرماخوردگی کودکان ساخته نشده است. در جواب علمی سؤال سرماخوردگی کودکان چیست، آمده است که سرماخوردگی، ویروسی است که دستگاه تنفسی فوقانی را درگیر کرده به همراه درد و تب ظاهر می‌شود. از آنجایی که ویروس سرماخوردگی تا ساعت‌ها در سطح باقی می‌ماند؛ کودکان بیشتر از بزرگسالان به آن مبتلا می‌شوند. چرا که کودکان بی‌محابا اجسام اطراف خود را لمس کرده و دست خود را در دهان وارد می‌کنند. ما در این مقاله به بررسی ویروس سرماخوردگی و تأثیر آن در کودکان می‌پردازیم:
علائم سرماخوردگی در کودکان
برای مادرانی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند این سؤال پیش می‌آید که علائم سرماخوردگی کودکان چیست؟ از جمله بارزترین علائم و نشانه‌های سرماخوردگی در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- آب ریزش بینی در ابتدا ترشحات شفاف هستند اما به تدریج غلیظ‌تر شده و به رنگ خاکستری، زرد یا سبز در می‌آیند.
- عطسه کردن
- تب داشتن در 9/38 تا 3/38 درجه سانتی‌گراد
- از دست دادن اشتها
- سرازیر شدن آب دهان به دلیل گلو درد و مشکل در بلعیدن غذا
- سرفه کردن
- تورم اندک لوزه‌ها
تب ناشی از سرماخوردگی کودکان چند روز طول می‌کشد؟
تب کردن از جمله بارزترین نشانه‌های سرماخوردگی در کودکان است. این نشانه بسیار مهمی است و اگر به موقع مهار نشود ممکن است باعث تشنج کودک شود. عوارض تشنج در کودکان بسیار سخت است و از این رو تشخیص علت تب و دانستن این که نحوه کاهش تب در سرماخوردگی چیست برای یک مادر بسیار مهم است. داشتن یک دماسنج در خانه الزامی است و شما نباید اجازه دهید دمای بدن کودک به بیش از 38 درجه برسد. ممکن است این افزایش دما بین 2 تا 3 روز طول بکشد اما در صورتی که برای یک روز کامل با داروهایی همچون استامینوفن نتوانستید تب کودک را کاهش دهید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. فراموش نکنید افزایش دمای تب در کودکان امری خطرناک است.
علت بروز سرماخوردگی کودکان
اینکه علت سرماخوردگی کودکان چیست؟ بسیار مهم است چرا که شما باید کودک خود را از این عوامل دور نگه دارید. از جمله مهم‌ترین عوامل تماس با افراد سرماخورده است. ویروس سرماخوردگی با سرفه، عطسه و حتی تماس منتقل می‌شود. عامل بعدی لمس سطوح توسط کودکان است چرا این ویروس توانایی زندگی در سطوح تا چند روز را دارد. با اینکه طبق عادت، در فصول سرد سال لباس زیادی به تن کودکانمان می‌کنیم اما به واقع این عامل چندان موثری در سرماخوردگی نیست. به صورت عادی سرماخوردگی در کودکان بیماری خطرناکی نیست بلکه ابتلا به آن سیستم ایمنی بدن کودک را تقویت می‌کند. پس با پوشاندن لباس اضافی و یا نگه‌داشتن کودکان در خانه نمی‌توانید او را از این ویروس مصون نگه دارید.
سرماخوردگی در کودکان تا چند روز واگیردارد؟
این بیماری به خصوص در 2 تا 4 روز ابتدایی پس از آغاز علائم یک بیماری بسیار واگیردار است. انتقال ویروس سرماخوردگی از راه تماس فرد با فرد یا تنفس قطرات ریز حاوی ویروس پس از سرفه یا عطسه رخ می‌دهد. عطسه و سرفه می‌توانند ویروس‌ها را تا 3 متر در محیط پرتاب کند. معمولاً دو تا سه روز بعد از انتقال ویروس علائم سرماخوردگی عیان می‌شود و تا یک هفته طول می‌کشد. ابتلا به سرماخوردگی در هر زمان و مکانی ممکن است هر چند اغلب کودکان ما در فصول سرد سال سرماخوردگی را تجربه می‌کنند.
اگر شما به عنوان والدین کودک سرما خورده‌اید بهت راست 2 تا 3 روز اول هیچ تماسی با کودک نداشته باشید. اما کودک شما ممکن است این ویروس را قبل از اینکه شما علائم خاصی در او مشاهده کنید تا حتی بعد از درمان قطعی نیز انتقال دهد. به صورت کلی در صورتی که یک فرد در خانه سرما بخورد نمی‌توان دیگر اعضا را از آن بیماری مصون نگه داشت مگر با تدابیر بسیار پیشرفته.
چه زمانی برای سرماخوردگی کودکان باید به پزشک مراجعه کنیم؟
با مشاهده تب بالای 38 درجه، کم آبی بدن، اشکال در تنفس و یا علائمی شبیه به آنفولانزا در کودک دیده شد، حتماً باید او را به پزشک برسانید. عدم ادرار کردن و نخوردن شیر در کودکان زیر یک سال نیز از جمله عواملی است که با توجه به آن‌ها نیاز به پزشک احساس می‌شود. وجود ترشحات زرد یا سبز رنگ بینی به طول انجامیدن بیش از 10 روز هر کدام از علائم سرماخوردگی در کودکان نیز از جمله علامت‌هایی است که نیاز کودک به پزشک را بیان می‌کند.
راه‌های درمان سرماخوردگی کودکان
کودکان در سنین پایین قادر به بیان دردهای خود نیستند و گاه ادراک درستی از اطراف خود ندارند. آن‌ها نمی‌توانند تا 4 سالگی بینی خود را تمیز کنند و حتی از خوردن داروهای خود امتناع می‌کنند. به همین دلیل والدین کار سختی برای درمان سرخوردگی در کودکان پیش رو دارند. از جمله فعالیت‌هایی که می‌تواند به درمان زودتر کودکان کمک کند می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- از محلول آب نمک و ساکشن استفاده کنید: 15 دقیقه قبل از این که به کودک شیر بدهید برخی قطره‌های آب و نمک را برای شل کردن مخاط بینی استفاده کنید. پس از چند دقیقه مایعات و مخاط بینی را با استفاده از بالن پلاستیکی بکشید و تخلیه کنید. این کار مخاط بینی را تمیز کرده و به تنفس عادی او کمک می‌کند.
- برای کم شدن تحریک جلوی بینی کودک کمی روغن یا وازلین بمالید: راه درمان سرماخوردگی کودکان چیست؟ برای درمان سرماخوردگی کودکان باید توجه داشته باشید که داخل بینی کودک مسدود نشود.
- از دستگاه بخور یا دستگاه رطوبت ساز برای مرطوب کردن هوا استفاده کنید: در اتاق کودک بهتر است دستگاهی برای مرطوب کردن هوا قرار دهید. وجود مه تمیز و سرد به مرطوب کردن هوای اتاق و کاهش خشکی راه‌های گلو و بینی کمک می‌کند. قبل از استفاده دستگاه را مرتباً تمیز کنید تا باکتری و قارچ‌هایی که به دستگاه چسبیده‌اند پاک شوند. برای جلوگیری از سوختن دستگاه به هیچ عنوان از آب داغ استفاده نکنید.
- در حمام بخار کرده یا سونا همراه کودک خود باشید: اگر دستگاه بخور ندارید می‌توانید کودک خود را به حمام ببرید آب گرم را باز کنید و بعد از پر کردن هوای حمام از بخار به مدت 15 دقیقه همراه کودک داخل این فضا بمانید. یادتان باشد کودک را به تنهایی در حمام قرار ندهید. دوش آب گرم هم می‌تواند مفید باشد.
چگونه از سرماخوردگی کودکان پیشگیری کنیم؟
مفیدترین راه برای پیشگیری از سرماخوردگی کودکان چیست بهترین راه جلوگیری از تماس کودک با دیگر افراد سرماخورده است. در صورت امکان کودک را در خانه نگه دارید. به یاد داشته باشید ویروسی که در بدن بزرگسالان بیماری خفیفی ایجاد می‌کند در بدن یک کودک یا نوزاد می‌تواند منجر به مشکلی حاد شود. شست و شوی دست‌ها به صورت مرتب نیز روش مناسبی برای پیشگیری از پخش شدن سرماخوردگی است. بزرگسالانی که در تماس با کودکان قرار دارند باید پس از سرفه و عطسه حتماً دست‌هایشان را بشویند. بعد از اینکه بینی کودک را تمیز کردید بهتر است دست‌های خود و کودکتان را بشویید. مطمئن شوید اسباب بازی‌هایی که با آن بازی می‌کند و در دهانش می‌گذارد تمیز باشند و برنامه مدون برای شستن آن‌ها داشته باشید. این کار را با آب و صابون و در صورتی که به آن‌ها دسترسی نداشتید با دستمال مرطوب انجام دهید.
در صورت استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده آن‌ها را از دسترس کودک دور نگه دارید. با اینکه ویروس سرماخوردگی بسیار واگیردار است و در هر صورت کودک شما سرماخوردگی کودکان را تجربه می‌کند اما با این تدابیر می‌توانید از بروز عفونت‌های شدید پیشگیری کنید.
درمان سرماخوردگی نوزاد
مراقبت‌های ویژه‌ای برای درمان سرماخوردگی نوزاد نیاز است. اما اغلب مسئله جدی‌ای نیست. یک پزشک ممکن است قطره‌های نمکی بینی را برای کمک به گرفتگی بینی کودک تجویز کند. سرماخوردگی نوزاد اغلب با مشورت پزشک درمان می‌شود. بدن کودک در حال آماده شدن برای مقابله در برابر بیماری‌ها است. بهترین اقدامی که والدین انجام می‌دهند پیشگیری از ابتلا نوزاد به این بیماری است.
داروی سرماخوردگی بدون نسخه برای نوزادان توصیه نمی‌شود زیرا آن‌ها مؤثر نیستند و می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند. پزشکان ممکن است چند داروی خانگی مختلف برای کمک به نوزادان در سرماخوردگی توصیه کنند. قطره‌های نمکی بینی گاهی برای کمک به گرفتگی بینی پیشنهاد می‌شود. در صورتی که دمای بدن کودک افزایش یافت می‌توانید از تب برهای مخصوص نوزادان کمک بگیرید. لازم به ذکر است که سرماخوردگی در نوزادان نیز ممکن است تا دو هفته زمان ببرد.
درمان سرماخوردگی کودکان زیر دو سال
اگر بخواهیم درباره نحوه درمان سرماخوردگی کودکان چیست؟ صحبت کنیم باید گفت که هیچ دارویی باعث نمی‌شود ویروس سریع‌تر از بدن نوزاد خارج شود. اما می‌توانید با اطمینان یافتن از این که او به مقدار لازم استراحت و مایعات کافی (که به معنی دریافت شیر مادر یا شیر خشک برای کودکان زیر 6 ماه است) دریافت کرده، به درمان کودک زیر دو سال کمک کنیم.
از آن جایی که بچه‌ها نمی‌توانند تا 4 سالگی به خوبی بینی خود را با فین کردن خالی کنند، راه‌های زیر می‌تواند کنار آمدن با احتقان گرفتگی بینی را برای او راحت‌تر کند. برای از بین بردن گرفتگی حفره‌های بینی نوزاد سر او را به عقب ببرید و چند قطره از محلول نرمال سالین در داخل حفره‌های بینی بچکانید. چند دقیقه صبر کنید سپس از یک سرنگ پلاستیکی کمک بگیرید و ترشحات بینی او را تخلیه کنید. البته امروزه در بازار می‌توانید ابزار ساکشن بینی نیز تهیه کنید. برای اینکه نفس کشیدن نوزاد را تسهیل کنید می‌توانید از یک حوله کمک بگیرید و سر او کمی بالا بیاورید.
درمان سرماخوردگی کودکان بالا دو سال
هر چه سن کودک کمتر باشد محدودیت‌های بیشتری برای استفاده از دارو وجود دارد. اصولاً بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص اطفال است اما اگر هنوز علائم بیماری سرماخوردگی در کودکان تشدید نشده است می‌توانید از تب برها هم برای کاهش دما و هم به عنوان مسکن استفاده کنید. اما در مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد سرفه به هیچ عنوان خودسرانه عمل نکنید. به صورت کلی هر نوع عفونت در بدن نوع خاصی آنتی‌بیوتیک نیاز دارد و شما نمی‌توانید بهترین نوع را برای کودک تجویز کنید؛این کار تنها توسط متخصص انجام خواهد گرفت. بعد از دو سالگی کودک توانایی این را دارد که محل درد و میزان آن را بیان کند به همین دلیل درمان کودک تسهیل می‌شود. تنها باید بدانید علائم سرماخوردگی کودک چیست و آن را به پزشک اطلاع دهید تا بهترین داروها را تجویز نماید.
در این میان استفاده از درمان‌های خانگی نظیر پاشویه در زمان تب، استفاده از دستگاه بخور برای مرطوب کردن محیط، داشتن رژیم غذایی با سبزیجات مفید، مصرف میوه‌ها و مرکبات می‌تواند درمان کودک را تسریع نماید. در این دوران کودک توانایی خوردن همه نوع غذایی را دارد و استفاده از داروهای گیاهی نیز ممنوعیتی نخواهد داشت.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی سرماخوردگی کودکان چیست پرداختیم. گفتیم کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض بیماری سرخوردگی کودکان هستند و از آنجایی که توانایی بیان درد را ندارد درمان آن‌ها کمی زمان بر خواهد بود. بهتر است با پیشگیری از سرماخوردگی کودکان جلوگیری کنیم اما در صورت ابتلا بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص اطفال است. به کودکان نمی‌توان داروهای بدون نسخه و خودسرانه داد چرا که بدن آن‌ها توانایی هضم این داروها را ندارد. این موضوع در نوزادان اهمیت بیشتری دارد.از آنجایی که بیماری سرماخوردگی در کودکان چندان خطرناک نیست، ابتلا به آن نباید والدین را نگران کند؛ مگر اینکه کودک دچار بیماری‌های زمینه‌ای باشد.
