در زمان به دنیا آمدن، پوست شما پر از پروتئین‌هایی به نام الاستین و مواد برای کلاژن سازی پوست است. این پروتئین‌ها به پوست شما شکل و خاصیت ارتجاعی می‌دهند. با بالا رفتن سن، پروتئین‌ها در بدن رو به کاهش می‌روند؛ در نتیجه پوست خاصیت ارتجاعی بودن خود را از دست می‌دهد. در اثر جاذبه، قرار گرفتن پوست در برابر آلودگی، استرس و صدها تحرکاتی که ماهیچه‌های صورت شما انجام می‌دهد، امکان این را دارد که کشیدگی و افتادگی پوست آغاز شود. عوامل دیگر هم مثل بارداری و کم شدن وزن در کاهش کلاژن پوست تأثیر دارند؛ اما روش‌های بسیار زیادی نیز وجود دارد که باعث افزایش کلاژن سازی می‌شوند و با رعایت آن موارد می‌توان سال‌های سال پوستی سفت، درخشان و زیبا داشته باشید.
کلاژن چیست؟
80 درصد پوست و یک سوم پروتئین‌های بدن را کلاژن تشکیل می‌دهد. کلاژن در انواع مختلف بافت‌های بدن و همچنین موها، استخوان‌ها، عضلات و پوست وجود دارد. بدن شما به صورت طبیعی کلاژن را به عنوان یک عنصر سازنده ایجاد می‌کند. افزایش کلاژن سازی برای استحکام پوست همچنین حفظ قابلیت ارتجاعی پوست بسیار حیاتی است، ولی با بالا رفتن سن و کم شدن سطح کلاژن سازی پوست نشانه‌هایی از افتادگی و پیری پوست نمایان می‌شود.
ویتامین سی چیزی است که پوست برای تولید کلاژن به آن وابسته است؛ چون که پوست بدن بدون آن توانایی تشکیل، ذخیره و سنتز را ندارد. مسئول حفظ سلول‌ها در هنگام تولید کلاژن ویتامین‌ها هستند. مصرف کردن ویتامین سی و یا استفاده از محصولاتی که دارای ویتامین سی هستند روش مناسبی برای کمک، تقویت تولید، ترمیم و افزایش طبیعی کلاژن بدن است.
پوست تا چه سنی کلاژن سازی می‌کند؟
هنگامی که وارد سن 20 سالگی می‌شوید کلاژن سازی پوست یک درصد کم می‌شود. این فرایند از 30 سال به بعد بیشتر می‌شود. از دست دادن کلاژن از 30 سال به بعد را باید جدی بگیرید. در سن بالا هم می‌تواند در بدن روند افزایش کلاژن سازی وجود داشته باشد، ولی سرعت آن خیلی پایین است. با رعایت نکردن مواردی مانند قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، عدم رسیدگی به پوست و عادت بد غذایی می‌تواند به تخریب کلاژن پوست سرعت بخشد. برای کم کردن سرعت کاهش کلاژن راه‌هایی مانند: زیاد کردن مصرف ویتامین سی در رژیم غذایی، مصرف قرص کلاژن ساز و روتین حفاظت از پوست وجود دارد.
کلاژن چه کاری انجام می‌دهد؟
کلاژن باعث رشد سلول‌های جدید شده و سلول‌های مرده را از بین می‌برد، از اندام‌های نازک بدن مانند کلیه‌ها حفاظت می‌کند. باعث تقویت استخوان‌ها، تاندون‌ها و مفاصل می‌شود تا در مقابل فشارها مقاومت کنند. کلاژن قابلیت ارتجاعی پوست را نگه می‌دارد.
روش‌های کلاژن سازی پوست
از جمله روش‌هایی که در افزایش کلاژن سازی پوست تأثیر دارد به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
تغییر سبک زندگی
هر کسی سبک زندگی خود را دارد که تاثیر زیادی در سلامت پوست او دارد و موجب می‌شود پوست سالم یا ضعیف داشته باشد. عواملی که باعث کم شدن سطح کلاژن سازی پوست می‌شوند عبارت‌اند از:
- آلودگی هوا
- سیگار کشیدن
- پرتوهای فرا بنفش خورشید
- استرس مداوم
مصرف بیش از حد کافئین
این عوامل موجب تولید رادیکال‌های آزاد در پوست و از بین رفتن رشته‌های کلاژن می‌شوند. با از بین رفتن کلاژن، پوست دچار چروکیده شدن و افتادگی می‌شود. در دوران جوانی بدن توانایی مبارزه با آن‌ها را دارد و می‌تواند کلاژن تولید کند و دوباره باعث به وجود آمدن پوستی سالم و جوان شود؛ اما از سن 35 سالگی به بعد فعالیت کلاژن سازی پوست رو به کاهش می‌رود.
با انجام دادن حرکت‌های تکراری مانند اخم کردن و یا لوچ کردن چشم باعث ایجاد خطوط و چین و چروک روی صورت خواهید شد. ولی با تغییر سبک زندگی می‌توانید تا مدت‌های زیادی پوست را مجبور به تولید کلاژن سازی پوست کنید. به عنوان مثال با قطع مصرف قهوه در اول صبح به بهبود سلامت پوست خود کمک می‌کنید.
مصرف مواد غذایی سالم
زمانی که شما پروتئین مصرف می‌کنید، بدن آن را به آمینواسید تبدیل می‌کند؛ این کار موجب می‌شود که بدن قادر به جذب مواد مغذی مورد نیاز خود مانند اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین آ بپردازد. برای رساندن مواد مغذی به بدن از مواد خوراکی زیر استفاده کنید:
- ماهی تن
- سالمون
- ماهی ساردین
- ماهی ماکرل
- هرینگ
- دانه چیا
- تخم کتان
- گردو
- جگر
روغن کبد کاد
مصرف این پروتئین‌ها به بدن کمک می‌کند که تولید کلاژن سازی پوست بیشتر شود. شما می‌توانید سبزیجات و میوه‌های پر از آنتی‌اکسیدان در لیست رژیم غذایی خود داشته باشید تا از کاهش کلاژن جلوگیری کنید. انواع میوه‌ها و سبزیجات برای افزایش سرعت کلاژن سازی عبارت‌اند از:
- فلفل دلمه
- انواع توت
- میوه‌های گرمسیری مانند انبه، آناناس، کیوی و گواوا
- حبوبات
- سبزیجات برگ سبز
- مرکبات مثل لیموشیرین، لیموترش، پرتغال و گریپ‌فروت
همچنین می‌توانید سیر، حبوبات، سفیده تخم‌مرغ و آب گوشت را با هم ترکیب کرده و به لیست مواد غذایی خود اضافه کنید. این غذاهای ترکیبی بدن را برای افزایش تولید کلاژن سازی پوست ترغیب می‌کند و شما هم می‌توانید شاهد درخشندگی و سلامت پوست خود باشید.
مصرف نکردن خوراکی‌های ناسالم
مصرف نکردن بعضی از مواد غذایی در بهتر شدن سلامت پوست مؤثر است؛ برای مثال شما باید به تعداد مصرف کربوهیدرات و قند موجود در رژیم غذایی خود توجه داشته باشید، چون این مواد غذایی در ایجاد التهاب و آسیب‌دیدگی کلاژن پوست تأثیر دارند. در مقابل حتماً از سبزیجات و میوه‌هایی که غنی از مواد معدنی هستند و نیز از غذاهای گیاهی و حیوانی که حاوی پروتئین هستند استفاده کنید.
مصرف مواد مغزی بیشتر
دیگر مواد مغزی که به افزایش سطح تولید کلاژن سازی پوست کمک می‌کند عبارت‌اند از: ویتامین سی، مس و روی.
استفاده از کرم ضد آفتاب
قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث آسیب رسیدن به پوست و کاهش تولید کلاژن سازی پوست می‌شود. اگر شما در طی روز بیشتر از دو ساعت در جلوی نور آفتاب باشید آنزیم‌هایی که باعث از بین رفتن کلاژن می‌شوند شروع به فعالیت خواهند کرد. استفاده منظم از کرم ضد آفتاب از پوست شما محافظت کرده و از کاهش کلاژن جلوگیری می‌کند.
استفاده از مشتقات ویتامین آ
تعدادی از محصولات آب‌رسان پوستی مانند ویتامین آ موجب زیاد شدن تولید سطح پروکلاژن می‌شوند. با مصرف محصولاتی که دارای رتینول و رتینوئیک اسید هستند سلول‌های بدن را مجبور به تولید کلاژن بیشتر می‌کنید. احتمال دارد این ترکیبات باعث التهاب پوست شود؛ پس برای اطمینان فقط اندازه نخود به صورت خود بمالید.
استفاده از ژل الوئه ورا
عده‌ای از افراد هنگامی که دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند از ژل آلوئه ورا برای بهبود پوست خود استفاده می‌کنند. مصرف این ژل برای بهتر شدن راش پوستی هم استفاده می‌شود. شما همچنین می‌توانید آن را به صورت خوراکی مصرف کنید.
استفاده از ویتامین سی
بدن به تنهایی قادر به تولید ویتامین سی نیست. به همین علت باید از راه میوه‌ها و سبزیجات برگ سبز (کلم پیچ و اسفناج) آن را فراهم کند. این ویتامین در حفظ سلامت و کلاژن سازی پوست بسیار مؤثر است. با افزودن این ویتامین در رژیم غذایی خود بدن را وادار به تولید کلاژن سازی پوست می‌کنید.
هیالوریک اسید
بر اساس تحقیقات هیالورونیک اسید موجب افزایش تولید کلاژن طبیعی بدن می‌شود. هیالورونیک اسید به عنوان یک ترکیب مهم در تولید کلاژن به افزایش الاستیسیته پوست کمک خواهد کرد. این اسید به شکل مکمل در دسترس است و شما می‌توانید آن را از راه برخی مواد غذایی سرشار از آمینواسید به بدن خود برسانید. این مواد غذایی شامل حبوبات، سویا و سبزیجات ریشه‌ای هستند.
آنتی‌اکسیدان‌ها
آنتی‌اکسیدان‌ها در مقابل رادیکال‌های آزاد که در آسیب رسیدن به پوست و بدن نقش دارند، حفاظت می‌کند. اگر چه که تمام آنتی‌اکسیدان‌ها باعث افزایش سطح تولید کلاژن سازی پوست نمی‌شوند اما عده‌ای از آن‌ها از کلاژن موجود درون پوست حفاظت می‌کنند. منابع سرشار از اکسیدان عبارت‌اند از:
- چای سبز
- دارچین
- بلوبری
- عصاره قهوه
- شیرین بیان
- عصاره انار روغن‌های ضروری ریحان، پونه کوهی وآویشن
پیپتیدها و فاکتورهای رشد
پیپتیدها به سلول‌ها امر می‌کنند که سطح کلاژن پوست را افزایش دهند. از طرف دیگر موجب تحریک فاکتورهای رشد سلول‌های اساسی و فیبروبلاست‌های بدن می‌شوند که این عمل باعث تولید کلاژن و سلول‌های تازه خواهد شد. با این حال شما حتماً به مدت طولانی از این محصولات می‌توانید مصرف کنید تا نتیجه تأثیر آن‌ها را ببینید. این محصول را اول صبح استفاده کنید تا از برنامه مراقبت از پوست متعادل شود.
استفاده از ترکیبات تولیدکننده کلاژن
برای کم شدن التهاب و از بین بردن رادیکال‌های آزاد خطرناک، پوست به آنتی‌اکسیدان نیاز دارد. آنتی‌اکسیدان موجب می‌شود که حین محافظت از کلاژن موجود در پوست سطح تولید آن به وسیله سلول‌های پوستی افزایش پیدا کند.
کلام آخر
از اوایل تا اواسط دهه 20 زندگی، کلاژن سازی پوست در بدن انجام می‌شود؛ اما سرعت آن کاهش میابد. از قرص کلاژن برای افزایش کلاژن سازی استفاده کنید. کلاژن پوست باعث حفظ الاستیته شده و در نهایت از زیاد شدن چین و چروک در بدن جلوگیری می‌کند.
