مولتی ویتامین چیست؟ مولتی ویتامین یکی از مکمل های بسیار رایج است که افراد مختلف می توانند از آن استفاده نمایند. این دارو فواید زیادی برای بدن داشته و می تواند نیازهای تغذیه ای را رفع نماید. بخصوص برای افرادی که از رژیم های غذایی پیروی می کنند و یا سبک غذایی نامنظمی دارند، توصیه می شود. در کل مولتی ویتامین ها از ریزمغذی هایی تشکیل شده که ویتامین ها و مواد مغذی ضروری و غیر ضروری را در اختیار بدن قرار می دهد. افراد به دلایل مختلف ممکن است نیاز به مصرف این مکمل داشته باشند، از جمله بارداری و یا بیماری هایی که کمبود مواد معدنی در آن نقش مهمی در بهبود دارد.
با مصرف مولتی ویتامین می توان از بروز بیماری های قلبی عروقی و حتی سرطان پیشگیری نموده و یا سرعت پیشرفت آن را کاهش داد. در این مقاله اطلاعات کاملی درباره مولتی ویتامین ها ارائه می دهیم. پس توصیه می کنیم که با ما همراه باشید.
ترکیبات موجود در مولتی ویتامین
ابتدا بهتر است در مورد ترکیبات و مواد معدنی و یا ویتامین ها که باید در مولتی ویتامین وجود داشته باشد، توضیح می دهیم. مولتی ویتامین از ترکیبات زیر تشکیل شده است:
ویتامین E
ویتامین E یکی از آنتی اکسیدان هایی است که از اثرات تخریب کننده رادیکال های آزاد جلوگیری می نماید. این ویتامین می تواند به سیستم ایمنی بدن کمک زیادی می نماید.
ویتامین های گروه B
گروه ویتامین ها B که در مولتی ویتامین موجود هستند عبارت از موارد زیر است:
ویتامین B1
ویتامین B1 یا تیامین برای بهبود عملکرد سلول های بدن بسیار مفید است. این ویتامین باعث می شود تا متابولیسم بدن بالا رفته و چون مدت زمان زیادی در کبد ذخیره نمی شود، باید به صورت منظم و مستمر وارد بدن شود. این ویتامین برای بهبود سیستم عصبی و مغزی بسیار مفید بوده و همچنین باعث بهبود عملکرد قلب نیز می شود. افرادی که کمبود این ویتامین را در بدن خود دارند ممکن است دچار ضعف عضلانی شده و بیماری هایی مانند بری بری به سراغ آن ها بیاید.
ویتامین B2
ریبوفلاوین یا ویتامین B2 نیز در کبد برای مدت زمان کوتاهی ذخیره می شود و در نتیجه باید به صورت مقادیر مناسب در رژیم غذایی گنجانده شود.
ویتامین B6
این ویتامین که با عناوین پیریدوکسین، پیریدوکسال و یا پیریدوکسامین شناخته می شود، در واکنش های آنزیمی بدن نقش مؤثری دارد. بخصوص برای بالا رفتن هموگلوبین بدن بسیار مفید است.
ویتامین B12
ویتامین B12 یا کبالالین یکی از ویتامین های مؤثر در تشکیل گلبول های قرمز خون بوده و باعث بهبود عملکرد مغز و نیز سنتز دی ان ای می شود. کمبود این ویتامین در بدن منجر به بیماری نوروپاتی یا اختلال حواس شود که در برخی موارد با مصرف دارو نیز قابل برگشت و درمان نخواهد بود. ویتامین B12 در منابع حیوانی وجود دارد و در نتیجه افرادی که گیاهخوار بوده و یا از این منابع استفاده نمی کنند، نسبت به این بیماری ها آسیب پذیر هستند. این افراد ممکن است دچار ضعف عضلانی و کم خونی های شدید شده و احساس سوزن سوزن شدن در پاها در این افراد شایع است. مصرف مولتی ویتامین حاوی ویتامین بی 12 باعث می شود تا کمبود این ماده معدنی در بدن جبران شود.
ویتامین A
این ویتامین جزو ویتامین های محلول در چربی بوده که کمبود آن باعث اختلالات بینایی، مشکلات باروری و نیز مشکلاتی در خصوص رشد افراد شود. این ویتامین در مولتی ویتامین وجود دارد و همچنین از منابع گیاهی و حیوانی نیز قابل دریافت است.
ویتامین C
یکی از ویتامین هایی که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و در بهبود عملکرد قلب بسیار مؤثر است. با این ویتامین می توان میزان جذب آهن بدن را بیشتر کرد و مشکلات مربوط به کم خونی را تا حدود زیادی رفع نمود.
ویتامین D
معمولاً این ویتامین از نور خورشید دریافت می شود. ولی با توجه به شرایط زندگی امروزی و عدم قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، اکثر افراد با کمبود این ویتامین مواجه می شوند. کمبود آن منجر به مشکلاتی مانند پوکی استخوان و یا عدم سلامت دندان ها و استخوان ها در بدن می شود. همچنین کودکانی که کمبود ویتامین D دارند، بیشتر در معرض بیماری هایی مانند نرمی استخوان می شوند.
ویتامین K
یکی دیگر از ویتامین ها محلول در چربی، ویتامین K است. کمبود این ویتامین در بدن باعث خونریزی زیاد در زخم ها و یا سیستم گوارش، کبودی و … می شود؛ زیرا این ویتامین نقش مؤثری در لخته شدن خون داشته و نیز متابولیسم استخوان ها را بالا می برد و همچنین در تنظیم کلسیم دریافتی بدن نیز نقش مهمی دارد.
مولتی ویتامین ها غیر از ویتامین ها دارای مواد معدنی مفید نیز هستند که در این قسمت به آن ها اشاره می کنیم:
آهن
افرادی که با کمبود آهن در بدن مواجه هستند با علائمی مانند رنگ پریدگی، ضعف عضلانی، سرگیجه، سردرد، حالت تهوع و … مواجه می شوند. این افراد به دلیل کم خونی و عدم ساخت هموگلوبین و در نتیجه عدم انتقال مناسب اکسیژن از ریه ها به سایر اندام های بدن دچار این عوارض می شوند. مصرف مولتی ویتامین می تواند کمبود آهن در بدن را جبران کرده و در نتیجه فرد بتواند فعالیت های روزمره خود را به راحتی انجام دهند.
کلسیم
یکی دیگر از مواد معدنی که تأثیر زیادی در ساخت استخوان ها و عضلات بدن دارد، کلسیم است. کمبود این ماده معدنی منجر به مشکلاتی در قلب، عضلات و اعصاب شده و از طرفی فرد دچار مشکلاتی مانند پوکی استخوان شود. مولتی ویتامین منبع خوبی برای تأمین کمبود کلسیم در بدن است.
زینک
یکی دیگر از مواد معدنی که نقش مهمی در متابولیسم و سیستم ایمنی بدن دارد، زینک است. زینک مورد نیاز بدن را می توان از طریق مصرف انواع گوشت های قرمز و سفید و یا غلات تأمین نمود. ولی برخی افراد ممکن است با کمبود این ماده مواجه شود. در نتیجه سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند و به سرعت دچار بیماری شوند. مولتی ویتامین ها دارای زینک مورد نیاز بدن بوده و می توانند دوز مناسب آن را در اختیار اندام ها قرار دهند.
منیزیم
منیزیم نیز از مواد معدنی مؤثر در حفظ سلامت استخوان ها به شمار می رود. این ماده معدنی می تواند بسیاری از مشکلات از جمله علائم سندرم پیش از قاعدگی و نیز اختلالت خلق و خو را در افراد کمتر کرده و نیز خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد. مولتی ویتامین ها به دلیل دارا بودن میزان مجاز این ماده در ترکیبات خود، به بهبود عملکردهای حیاتی بدن کمک می کنند.
منگنز
از مواد معدنی مؤثر در بهبود متابولیسم چربی، جذب کلسیم، هورمون های جنسی و نیز عملکرد مغز، منگنز است. این ماده معدنی می تواند در تنظیم قند و کربوهیدرات نیز نقش مهمی داشته باشد.
سلنیوم
سلنیوم با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی باعث می شود تا سیستم ایمنی بدن تقویت شده و از مهم ترین خواص آن نیز می توان به بهبود عملکرد غده تیروئید، جلوگیری از ریزش مو، حفظ سلامت پوست و ناخن و … اشاره کرد.
مزایای مصرف مولتی ویتامین
مولتی ویتامین ها با ترکیباتی که در خود دارند، مزایای زیادی برای بدن دارند. مصرف منظم این دارو باعث می شود تا کمبودهای بدن جبران شده و در نتیجه در سلامت عمومی بدن تأثیر مثبتی داشته باشد. از جمله مزایای مهم مصرف مولتی ویتامین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت سیستم ایمنی بدن و در نتیجه احتمال ابتلای کمتر به بیماری ها و مقاومت در برابر ورود ویروس ها و عوامل بیماری زا به بدن
- تأمین انرژی بدن و جلوگیری از خستگی و ضعف عضلانی
- پیشگیری از کمبود مواد مغذی و مورد نیاز بدن برای انجام فعالیت های روزمره
- سم زدایی بدن و در نتیجه خارج کردن سموم و مواد انباشته از طریق واکنش های آنزیمی و بهبود عملکرد کبد و سایر ارگان های بدن
- بهبود اختلالات بینایی مانند کوررنگی، خشکی چشم و …، بهبود حس بویایی و توانایی تشخیص بوها در افراد و نیز بهبود وضعیت شنوایی
- جلوگیری از مشکلاتی مانند پوکی استخوان و … در افراد و علائم پیری زودرس از طریق استحکام ماهیچه ها و بهبود قدرت عضلانی بخصوص در افراد مسن
- بهبود عملکرد مغز و حافظه کوتاه مدت در افراد
- بهبود ایجاد تعادل و پیشگیری از سقوط افراد
- پیشگیری از ابتلا به آسم و آلرژی به دلیل داشتن ویتامین C و سایر مواد معدنی موردنیاز مانند روی، سلنیوم و منیزیم
- کنترل قند خون و جلوگیری از عوارض دیابت و تأثیری که بر روی ارگان های مختلف بدن می گذارد.
- جلوگیری از استرس و اضطراب و مشکلات خلق و خو و کمک به مدیریت آن ها
- کمک به کاهش وزن در افرادی که به علت کمبود ویتامین ها و مواد معدنی دچار این مشکل می شوند.
- بالابردن عملکرد جنسی در افراد با بهبود وضعیت ترشح هورمون های مربوطه در زنان و مردان
- کمک به رفع بیماری های لثه و سلامت دندان ها به دلیل وجود ویتامین های گروه E و A و نیز سلنیوم و روی
معایب مصرف مولتی ویتامین
این دارو نیز مانند سایر مواردی که مصرف می شوند، ممکن است در کنار مزایا معایبی نیز داشته باشد. ولی به صورت کلی نمی توان گفت این دارو مضر بوده و نباید مصرف شود. مهم ترین نکته انتخاب مولتی ویتامینی است که مورد نیاز بدن است. در انتخاب مولتی ویتامین بهتر است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. پزشک با توجه به آزمایشات، کمبودهای بدن را تعیین می نماید. سپس با تجویز پزشک می توانید نوع مناسب مولتی ویتامین را مصرف کنید. برخی از این داروها ممکن است مربوط به شرکت های داروسازی تقلبی باشند و در نتیجه عوارض زیادی را برای فرد به همراه داشته باشند.
ولی مولتی ویتامین هایی که از شرکت های داروسازی معتبر تهیه می شوند، هیچ مشکلی را برای بیمار ایجاد نمی کنند. در زمان انتخاب این دارو لازم است به مواد مغذی و ویتامین هایی که در ترکیبات دارویی نوشته شده، دقت نمایید تا مواد ضروری و مورد نیاز بدن را تأمین نمایند و همچنین مواد مغذی مانند منیزیم، پتاسیم و … نیز باید بر روی آن درج شود.
مقایسه مولتی ویتامین های ایرانی و خارجی
ممکن است زمانی که برای خرید مولتی ویتامین اقدام کنید، با تنوع زیادی در این محصولات مواجه شوید. نوع خارجی و یا ایرانی این داروها در داروخانه ها عرضه می شود و انتخاب و خرید راحت آن ها را سخت تر می کند. مولتی ویتامین های خارجی و ایرانی در موارد زیر با هم تفاوت دارند:
میزان ترکیباتی که در هر کدام وجود دارد
هرکشور بنا به کمبود ماده معدنی و نیز ویتامینی که در بیشتر افراد دیده می شود، در ترکیبات دارویی خود از مقدار و دوز زیاد آن استفاده می کند. ممکن است کشور ما از نظر ویتامین دی نسبت به کشورهای دیگر با کمبود مواجه باشد و داروسازان در ترکیبات دارویی، دوز بیشتر این ویتامین را بگنجانند؛ بنابراین بهتر است از دارویی مصرف شود که برای افراد آن کشور ساخته شده است.
طعم دارو
ممکن است مولتی ویتامین ها خارجی طعم بهتری نسبت به انواع مشابه ایرانی داشته باشند. این مورد در خصوص کودکان اهمیت پیدا می کند که والدین معمولاً در خوراندن دارو با مشکل مواجه می شوند.
عوارض جانبی
معمولاً گفته می شود که داروهای خارجی عوارض کمتری نسبت به نوع ایرانی دارند، البته این موضوع هنوز ثابت نشده است.
قیمت محصولات
داروهای خارجی معمولاً قیمت بالاتری نسبت به نوع ایرانی دارند. دلیل این امر صرفاً مربوط به کیفیت بالای آن ها نبوده و ممکن است هزینه واردات دارو نیز در این موضوع دخیل باشند.
چه افرادی باید مولتی ویتامین مصرف کنند؟
مصرف مولتی ویتامین برای جبران مواد مغذی و ویتامین هایی است که در بدن ضروری هستند. افرادی که از رژیم های غذایی اصولی پیروی نموده و سبک زندگی صحیح را انتخاب نموده اند، کمتر با کمبود این مواد مواجه می شوند. ولی در شرایطی ممکن است مصرف مواد غذایی مفید نیز نتواند کمبودهای بدن را جبران نماید و یا بیش از حد مصرف، نیاز به دریافت مواد مغذی و ویتامین ها داریم. افرادی که بهتر است مصرف مولتی ویتامین را شروع نمایند و در برنامه روزانه خود قرار دهند عبارت اند از:
- زنانی که باردار هستند و یا قصد بارداری دارند
- زنانی که شیرده هستند
- خانم های یائسه
- نوجوان ها به علت اینکه در سن رشد قرار دارند
- افراد مسن و سالمند
- افرادی که بر اثر عواملی دچار ضعف در سیستم ایمنی هستند
- افرادی که از رژیم های غذایی غیر اصولی تبعیت می کنند. هرچند در تمامی رژیم های غذایی، مصرف مولتی ویتامین مینرال تجویز می شود.
- افراد گیاه خوار به دلیل عدم دریافت منابع حیوانی برای جبران ویتامین ها
- ورزشکاران حرفه ای و افرادی که زمان زیادی را به انجام ورزش اختصاص می دهند.
کلام آخر
مولتی ویتامین ها از داروهای بسیار مفید و دارای کمترین عوارض هستند که به دلیل ترکیباتی که دارند، کمبودهای بدن را جبران می کنند. انواع ویتامین ها و مواد معدنی موجود در مولتی ویتامین ها می تواند از بسیاری از مشکلات که در ارگان های مختلف بدن ایجاد می شود، پیشگیری نموده و سلامت عمومی بدن را تأمین نمایند. بهتر است با توجه به کمبودی که در بدن دارید و با تجویز پزشک، دوز مناسب این دارو را مصرف نمایید.
