ویتامین ها ترکیباتی مغذی هستند که برای انجام فعالیت های بدنی به آن ها نیاز داریم. ولی مصرف بیش از حد نیاز باعث می شود تا عوارض ویتامین متوجه فرد شود. با وجود فواید زیادی که این ریزمغذی ها دارند، ولی بدن انسان به میزان مشخصی از آن ها نیاز دارد. برخی از ویتامین ها که به صورت محلول در آب هستند، در بدن ذخیره نشده و مازاد آن به صورت ادرار خارج می شود. ولی ویتامین های محلول در چربی در بدن ذخیره شده و عوارض آن ها بیش از نوع اول است. مصرف بیش از حد هرکدام از ویتامین ها با عوارضی همراه هستند که معمولاً مشکلات گوارشی، افزایش احتمال ابتلا به انواع سرطان، مشکلات پوستی مانند ریزش مو، مشکلات عصبی و خونریزی های سنگین از این موارد هستند. البته همانطور که گفتیم مصرف ویتامین ها اگر به حد ضرورت و با تجویز پزشک باشد، نه تنها عوارضی ندارد بلکه برای سلامتی عمومی بدن نیز لازم و ضروری است.
عوارض ناشی از مصرف زیاد ویتامین ها کدام است؟
هر کدام از ویتامین ها در کنار فواید خود، پیامدهایی نیز به دنبال دارند. البته عوارض ویتامین مربوط به زمانی است که بیش از نیاز بدن مصرف شود. در این قسمت قصد داریم به بررسی عوارض هر کدام از این ویتامین ها بپردازیم:
در صورتی که روزانه یک عدد مولتی ویتامین مصرف شود، عوارضی برای بدن به همراه ندارد. ولی مصرف بیش از این باعث می شود تا پیامدهایی مانند مسمومیت دارویی، مشکلات گوارشی مانند شکم درد، ضعف استخوان ها، یبوست و نیز کاهش فشار خون را به همراه داشته باشد.
عوارض مصرف ویتامین ث
این ویتامین نیز باید 65 تا 90 میلی گرم در روز مصرف گردد. اگر این میزان افزایش پیدا کند ممکن است عوارض ویتامین ث به صورت مشکلات گوارشی مانند اسهال و استفراغ، سوزش سر دل، سردرد، بی خوابی، انقباض عضلات و در برخی موارد حتی سنگ کلیه را ایجاد نماید. البته این ویتامین جزو گروه محلول در آب است و مازاد آن دفع می شود. ولی ممکن است فرد به مقدار زیادی از این ویتامین مصرف نماید که این عوارض را مشاهده نماید.
عوارض مصرف ویتامین آ
ویتامین آ جزو ویتامین های محلول در چربی بوده و باید برای مصرف، آن را همراه غذا استفاده نمود. مازاد این ویتامین در کبد ذخیره شده و باعث تخریب آن می شود. مقدار زیاد این دارو با نارسایی های مادرزادی، ضعف استخوان همراه است. میزان بیش از حد این ویتامین بسیار سمی بوده و باعث ایجاد مسمومیت دارویی در افراد می شود.
عوارض مصرف ویتامین ای
ویتامین ای نیز به صورت محلول در چربی بوده و میزان مازاد آن در بدن ذخیره می شود. معمولاً به اندازه 15 میلی گرم در روز به این ویتامین نیاز داریم. مصرف بیش از حد آن باعث بروز انواع سرطان ها از جمله سرطان ریه و پروستات خواهد شد. همچنین از عوارض آن می توان به ایجاد لخته خون، احتمال خونریزی و زمان زیاد برای انعقاد خون می توان اشاره نمود.
عوارض مصرف ویتامین دی
این ویتامین معمولاً به میزان بسیار کمی برای بدن مورد مصرف قرار می گیرد. در نتیجه نیاز زیادی به مصرف مکمل برای آن نمی باشد. ولی مصرف بیش از حد آن باعث بروز عوارض زیادی می شود. از جمله آن ها می توان به ورود کلسیم زیاد به خون و رسوب آن، ضعف در استخوان ها، بروز مشکلاتی مانند سنگ کلیه و مشکلات کلیوی، مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و نیز مسمومیت اشاره کرد.
عوارض مصرف ویتامین های گروه بی
ویتامین های گروه بی متنوع بوده و از ویتامین بی 1 تا بی 12 را شامل می شود. این ویتامین ها هر کدام برای قسمت مشخصی از بدن مورد نیاز بوده و باعث بهبود عملکرد آن ها می شود. ولی میزان نیاز بدن نیز مشخص بوده و نباید بیش از حد مورد استفاده قرار گیرند. با اینکه این ویتامین ها در گروه محلول در آب هستند و به صورت کامل در بدن ذخیره نمی شوند؛ زیرا عوارض ویتامین گروه بی به صورت های زیر خود را نشان می دهد:
عوارض مصرف ویتامین بی 1
این ویتامین برای سلامت اعصاب نقش مهمی دارد، ولی باید به اندازه نیاز بدن مصرف شود. عوارض ویتامین بی 1 به صورت سردرد، ایجاد اختلال در ریتم قلب، واکنش های آلرژیک در بدن، ضعف در عضلات و در برخی مواقع تشنج بروز می کند.
عوارض مصرف ویتامین بی 3
ویتامین بی 3 یا نیامین برای سوخت و ساز و تبدیل مواد غذایی به انرژی مورد استفاده قرار می گیرد. ولی مصرف بیش از حد آن باعث ایجاد عوارضی می شود که از آن جمله می توان به مشکلات گوارشی مانند زخم معده، عوارض آلرژیک مانند گرگرفتگی، آسم، اختلالات کبدی و ایجاد مسمومیت در کبد اشاره کرد.
عوارض مصرف ویتامین بی 6
ویتامین بی 6 یا پیریدوکسین برای سلامت اعصاب و تشکیل گلبول های قرمز بسیار مفید است. ولی اگر بیش از حد نیاز بدن مصرف شود باعث می شود تا عوارض عصبی شدید و نیز اختلالاتی مانند مشکل در راه رفتن، ضعف عضلانی و بی خوابی به سراغ فرد بیاید.
عوارض مصرف ویتامین بی 9 یا اسید فولیک
این ویتامین بخصوص برای مادران باردار نقش مهمی دارد. ولی باید به اندازه مورد نیاز مصرف شود. بخصوص در دوران حساس بارداری که سلامت مادر و جنین به خطر می افتد. این ویتامین به مواد معدنی مانند زینک چسبیده و آن را رفع می کند؛ در نتیجه بدن با کمبود روی مواجه می شود.
عوارض مصرف ویتامین بی 12
این ویتامین نیز به اندازه مورد نیاز بدن باید مصرف شود و عوارض آن ممکن است نسبت به سایر ویتامین ها بیشتر نیز باشد. از جمله آن ها می توان به مواردی مانند سردرد و سرگیجه، ایجاد مشکلاتی در پوست مانند خارش و یا سوزش، بالا رفتن فشار خون، ایجاد تورم و درد عضلانی در اندام های بدن، ایجاد بی حسی، مشکلات گوارشی مانند احساس تهوع، اسهال و … اشاره کرد.
قرص ویتامین
همانطور که در قسمت های قبل اشاره کردیم، مصرف ویتامین از جمله قرص ویتامین به خودی خود هیچ عارضه ای برای بدن به همراه ندارد. بلکه مصرف بیش از اندازه و نیاز بدن ممکن است با مشکلاتی همراه باشد. انواع قرص ها بخصوص قرص ویتامین را بهتر است همراه غذا مصرف نمایید، زیرا با معده خالی و یا همراه آب ممکن است به معده آسیب بزند. البته ویتامین های محلول در آب را می توانید بدون غذا هم مصرف کنید، ولی ویتامین های محلول در چربی بایستی به همراه غذا و بخصوص غذای چرب مصرف شود تا کمترین آسیب به قسمت های مختلف بدن از جمله معده وارد شده و در ضمن به خوبی جذب شود.
کلام آخر
ویتامین ها از جمله مواد مغذی برای بالا بردن سلامت عمومی بدن هستند. این مواد مفید برای قسمت های مختلف بدن مورد استفاده قرار می گیرند و فواید زیادی دارند. ولی میزان نیاز بدن به آن ها مشخص بوده و در صورت مصرف بیش از حد ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشند و عوارض ویتامین ها بسته به اینکه محلول در آب هستند یا چربی، متفاوت است. معمولاً ویتامین های محلول در آب، ضرر کمتری دارند زیرا همراه ادرار دفع می شوند. ولی ویتامین ها محلول در چربی در بدن ذخیره و در نتیجه عوارض بیشتری را به همراه دارند. ولی اگر این ترکیبات همراه غذاهای چرب و در بین آن ها مصرف شود، عوارض بسیار محدودی را برای فرد به همراه خواهند داشت.
