ب کمپلکس چیست؟

ب کمپلکس یکی از ویتامین های گروه B است که تمامی 8 ویتامین موجود در این گروه را در خود دارد. این ویتامین جزو مواد محلول در آب بوده و در نتیجه در بدن ذخیره نمی شود. راه تأمین آن نیز معمولاً رژیم غذایی مناسب و در غیر این صورت داروهایی است که این ویتامین منحصر به فرد را در خود دارند. میزان مورد نیاز بدن به این ویتامین از طرق مختلف مورد استفاده قرار گرفته و مازاد آن از طریق ادرار دفع می گردد. ویتامین های گروه B فواید زیادی برای بدن داشته و هر کدام از آن ها برای حفظ سلامت عمومی و نیز سلامت قسمت مشخصی از سیستم بدنی مورد استفاده قرار می گیرند.

ترکیبات ب کمپلکس:

ویتامین بی 1

این ویتامین که با نام تیامین نیز شناخته می شود، برای تبدیل مواد غذایی به انرژی کاربرد دارد و در نتیجه برای سیستم سوخت و ساز و متابولیسم بدن بسیار مفید است. مهم ترین منابع دریافت آن نیز جوانه گندم و تخمه آفتابگردان است.

ویتامین بی 2

این ویتامین نیز به عنوان آنتی اکسیدان قوی برای مقابله با بیماری ها در بدن نقش مهمی دارد. همچنین مانند ویتامین B1 برای تبدیل مواد غذایی به انرژی سودمند است. ریبوفلاوین یا ویتامین B2 در گوشت های ارگانیک، گوشت گاو و قارچ به وفور یافت می شود.

ویتامین بی 3

نیاسین که نام دیگر این ویتامین است برای متابولیسم بدن و نیز بازسازی دی آن ای نقش مهمی دارد. ماهی تن، گوشت مرغ و عدس حاوی این ویتامین که از ترکیبات ب کمپلکس است، هستند.

ویتامین بی 5 یا پانتونیک اسید

این ویتامین برای تولید هورمون و کنترل کلسترول بسیار مفید است. همچنین برای تأمین انرژی بدن از طریق مصرف مواد غذایی نیز کاربرد زیادی دارد. برای تأمین آن می توانید از جگر، ماهی، ماست و آووکادو استفاده نمایید.

ویتامین بی 6

نام دیگر آن پیریدوکسین بوده و برای تولید گلبول های قرمز، متابولیسم اسیدهای آمینه و انتقال دهنده های عصبی نقش مهمی دارد. نخود، ماهی سالمون و سیب زمینی شیرین از منابع غذایی تأمین آن هستند.

ویتامین بی 7 یا بیوتین

این ویتامین را می توانید از طریق مصرف مخمر، تخم مرغ، ماهی سالمون، جگر و پنیر دریافت نمایید. برای سوخت و ساز کربوهیدرات و چربی در بدن ضروری است.

ویتامین بی 9

فولات یا ویتامین B9 برای تشکیل گلبول های قرمز و سفید، تقسیم سلولی، متابولیسم اسیدهای آمینه و رشد سلولی بسیار مفید است. مواد غذایی که می توانند این ویتامین را به بدن برسانند عبارت‌اند از لوبیا، سبزیجات برگ سبز و جگر هستند.

ویتامین بی 12

یکی از مهم ترین ویتامین های گروه B که برای رشد گلبول های قرمز، بهبود سیستم عصبی، ساخت دی ان ای نقش زیادی دارد، کولابامین یا ویتامین B12 است. تخم مرغ، غذاهای دریایی و لبنیات منابع غذایی مفید برای دریافت آن هستند.

در نهایت می توان گفت با توجه به اینکه ب کمپلکس شامل تمامی این ویتامین ها است، خواص و فواید زیادی برای بدن به همراه دارد که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.

خواص ب کمپلکس

در قسمت قبل در مورد ترکیبات موجود در ویتامین ب کمپلکس اشاره کردیم. این محصول منبع مهمی از تمامی ویتامین هایی است که برای بهبود عملکرد قسمت های مختلف بدن مفید و ضروری هستند. از مزایا مصرف این محصول و خواص آن به مهم ترین موارد اشاره می کنیم:

بهبود سیستم عصبی

ویتامین ب کمپلکس نقش مؤثری در کاهش استرس و در نتیجه بهبود سیستم عصبی بدن دارد. مصرف آن باعث می شود تا احساس خستگی ذهنی، اضطراب، تنش های عصبی کمتر شود و در نتیجه احساس سرخوشی و شادابی به فرد دست بدهد. همچنین نقش آن در سلامت عمومی ذهن و نیز بالا بردن قدرت شناختی مشخص شده است.

کاهش مشکلات روانی

مصرف ویتامین ب کمپلکس ممکن است برای درمان مشکلات روانی مانند افسردگی و یا اضطراب مورد استفاده قرار نگیرد، ولی می توان گفت در بهبود علائم این مشکلات تأثیر زیادی دارد. وجود ویتامین های گروه B در این محصول باعث شده تا قدرت پاسخگویی آن بالاتر رفته و در نتیجه بهبود قابل ملاحظه ای در افرادی که این مشکلات را دارند، ایجاد شود؛ بنابراین می توان گفت هرچند این دارو به عنوان درمان مطرح نمی شود، ولی مکمل خوبی در روند درمان به شمار می رود و می تواند سرعت بهبود را افزایش دهد.

عوارض ب کمپلکس

معمولاً ویتامین هایی که در آب محلول هستند، در دوزهای بالا مصرف نمی شوند و مازاد آن ها در بدن ذخیره نمی شود. ولی با این حال مصرف بالای این ویتامین ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد. از جمله این موارد می توان به ویتامین B3 که در ترکیب این محصول وجود دارد و از عوارض مصرف بیش از نیاز آن می توان به مشکلات گوارشی مانند استفراغ اشاره کرد. از دیگر عوارض احتمالی مصرف دوز بالای ویتامین ب کمپلکس، افزایش قند خون، احساس گرگرفتگی، حساسیت به نور و مشکلات پوستی است. همچنین ممکن است در صورت مصرف بیش از حد نیاز این دارو، رنگ ادرار کمی زرد شود.

برخی از افراد نیز ممکن است تزریق ویتامین ب کمپلکس را ترجیح دهند. عوارض این تزریق می تواند با مشکلات و عوارضی مانند تپش قلب، درد در ناحیه مفاصل، مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و استفراغ و نیز مشکلاتی در کبد مانند کاهش سوخت و ساز بدن مواجه شوند. این دارو برای افرادی که بارداری سالم داشته و نیاز به مصرف ویتامین ندارند، توصیه نمی شود. همچنین کسانی که دارای اضافه وزن هستند نیز نباید از این ویتامین استفاده نمایند، زیرا باعث افزایش اشتها شده و در نتیجه وزن آن ها به مرور بالا می رود که برای بارداران و افراد چاق مناسب نیست.

چه کسانی باید از ب کمپلکس استفاده کنند؟

با توجه به اینکه ویتامین ب کمپلکس از انواع ویتامین های گروه بی تشکیل شده است، در نتیجه می تواند برای بسیاری از افراد مفید باشد. معمولاً می توان کمبود های مربوط به ویتامین ها را از طریق مصرف مواد غذایی مفید برطرف نمود. ولی در برخی موارد و شرایط مجبور به استفاده از مکمل های دارویی خواهیم بود؛ زیرا مواد غذایی نمی توانند کمبودهای بدن را تأمین کرده و نیاز به مصرف مقدار بیشتری خواهیم داشت. ولی در برخی شرایط مجبور هستیم که مقدار بیشتری از ویتامین ها را به بدن برسانیم. در هر صورت اگر علائم زیر را مشاهده نمودید، به احتمال زیاد دچار کمبود ویتامین های گروه B هستید و با مصرف ب کمپلکس می توانید نیازهای بدن را رفع کنید. این علائم عبارت اند از:

• مشکلات گوارشی مانند گرفتگی معده، حالت تهوع، اسهال، یبوست
• مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی و بالا رفتن تحریک پذیری، خستگی، گیجی
• مواردی مانند احساس ضعف زیاد، کم خونی، گزگز و بی حسی در دست و پاها
• مشکلات پوستی مانند بثورات پوستی، زخم های اطراف دهان، پوسته پوسته شدن لب، تورم زبان

خانم های باردار و شیرده

زنان باردار و شیرده نیاز به مصرف ویتامین هایی برای سلامت جنین و مادر هستند؛ زیرا رشد جنین با وجود ویتامین های B12 و B9 به خوبی انجام شده و سلامت مادر نیز تضمین می شود. کمبود این گروه از ترکیبات ممکن است به سلامت عمومی جنین و سیستم عصبی آسیب زده و نقایصی را به همراه داشته باشد. ولی با مصرف ویتامین ب کمپلکس این کمبودها جبران و در نتیجه دوران بارداری و نیز شیردهی مطلوبی را سپری می نمایید.

افراد مسن

افزایش سن با عدم جذب مناسب ویتامین ها همراه است؛ زیرا معمولاً بی اشتهایی زیادی در این گروه سنی دیده می شود و در نتیجه ویتامین هایی که باید از طریق رژیم غذایی به بدن برسد، تأمین نمی شود. برای این افراد مصرف مکمل هایی که حاوی ویتامین های ضروری بدن است، بسیار اهمیت دارد. بخصوص ویتامین B12 که یکی از ترکیبات موجود در ب کمپلکس است در بهبود وضعیت کلی بدن و تأمین سلامت عمومی آن ها تأثیر زیادی دارد. مصرف ویتامین ب کمپلکس باعث می شود تا مشکلات روانی مانند افسردگی در این گروه سنی کمتر شده و نیز اختلالات خلقی برطرف گردد. معمولاً افراد بالای 50 سال باید از این مکمل ها به اندازه نیاز و به توصیه پزشک معالج مصرف نمایند.

افرادی که مبتلا به بیماری های خاص هستند

ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند انواع سرطان ها، کرون، بی اشتهایی ها و یا افرادی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستند، باعث می شود تا نیاز بیشتری به ویتامین های گروه B پیدا کنند. ویتامین های گروه بی مانند بی 9 برای این افراد بسیار اهمیت دارد که در داخل ترکیبات ب کمپلکس وجود دارد؛ زیرا باعث افزایش گلبول های قرمز، بالا رفتن سطح سلامتی افراد، مقابله با افزایش وزن از طریق بالا رفتن سرعت متابولیسم و سوخت و ساز و … می شوند. معمولاً این افراد با تجویز پزشک معالج باید اقدام به مصرف این ویتامین نمایند.

برخی افراد نیز به دلیل بیماری هایی که دارند، داروهای مشخصی را مصرف می نمایند. این داروها ممکن است با مصرف ویتامین های دیگر تداخل ایجاد کرده و مانع از جذب آن ها شوند. برخی داروها نیز باعث می شود تا سطح جذب ویتامین های گروه بی از طریق مصرف مواد غذایی حاوی این گروه کاهش پیدا کند؛ در نتیجه نیاز است از داروهایی مانند ب کمپلکس استفاده شود. در این صورت میزان کمبود و نیاز بدن رفع می شود و تأثیر مثبتی در سطح سلامتی فرد خواهد گذاشت.

افراد گیاه خوار

افرادی که از رژیم غذایی گیاه خواری و یا وگان پیروی می کنند، معمولاً با کمبود ویتامین های گروه بی مواجه هستند؛ زیرا منبع تأمین این گروه، از انواع گوشت و نیز لبنیات است که این افراد از مصرف آن ها خودداری می نمایند. این موضوع در مورد وگان ها محوریت بیشتری دارد؛ زیرا گیاه خواران ممکن است با وجود عدم مصرف گوشت، تخم مرغ و لبنیات مصرف نمایند. ولی وگان ها هیچ کدام از این فرآورده ها را مصرف نمی کنند و در نتیجه میزان کمبود این گروه ویتامین در آن ها بیشتر است. در نهایت باید این افراد، ویتامین ب کمپلکس برای رفع کمبودهای خود مصرف نمایند. البته میزان و دوز مورد نیاز توسط پزشک تعیین می شود و نباید به صورت خودسرانه اقدام به مصرف آن نمایند.

افرادی که تحت درمان های جراحی قرار می گیرند

یکی از گروه هایی که با کمبود ویتامین های گروه B مواجه هستند، افرادی هستند که تحت عمل جراحی قرار می گیرند. از دست دادن مقداری زیادی خون و گلبول های قرمز و سفید در این جراح ها باعث نیاز به تزریق ویتامین به بدن می شود؛ به خصوص کسانی که جراحی هایی مانند بای پس معده انجام داده اند، به دلیل عدم اشتها و مصرف مواد غذایی لازم با کمبود ویتامین بخصوص ویتامین بی 12 مواجه هستند؛ در نتیجه نیاز آن ها به مصرف این دارو افزایش می یابد. البته ممکن است مصرف ب کمپلکس در این افراد موقت باشد و بعد از رفع مشکلات و مصرف مواد غذایی، نیاز آن ها برطرف گردد.

ورزشکاران

یکی دیگر از گروه هایی که نیاز به مصرف ویتامین ب کمپلکس در آن ها احساس می شود، ورزشکاران است. ورزشکاران به دلیل بالا رفتن میزان سوخت و ساز بدن و مواردی از این قبیل، نیاز به مصرف مکمل های دارویی مانند ویتامین ب کمپلکس دارند. البته میزان و دوز مصرف آن ها متفاوت است و باید با توجه با فعالیت هایی که دارند، میزان مورد نیاز را به بدن رسانند.

کلام آخر

مصرف ویتامین ب کمپلکس مزایا و فواید زیادی برای بدن دارد. از طرفی با بهبود اختلالات روحی باعث احساس نشاط و سرزندگی در افراد می شود. همچنین از ایجاد استرس و اضطراب جلوگیری کرده و می تواند در افراد سالمند باعث تقویت روحیه و مقابله با افسردگی شود. این ویتامین با دارا بودن انواع ویتامین های گروه بی، تمامی خواص را در خود دارد و در نتیجه به جای مصرف تمام ویتامین ها، تنها با یک عدد ب کمپلکس نیازهای بدن برطرف می شود. این دارو برای افراد خاص با شرایط به‌خصوص بسیار مفید است.

مادران باردار و شیرده، افراد سالمند، گیاه خواران و افراد وگان و نیز افرادی که دچار بیماری های خاص بوده و یا از داروهای خاصی استفاده می کنند در این گروه قرار می گیرند. این افراد باید از این مکمل های دارویی به حد نیاز مصرف نمایند تا بتوانند کمبودهایی که بابت عدم مصرف مواد غذایی ویتامین دار در بدنشان احساس می شود، تأمین نمایند.