ویتامین a چیست؟ تمامی خواص ویتامین آ

ویتامین آ چیست؟ یکی از ویتامین های محلول در چربی که بدن انسان نیاز زیادی به آن دارد، ویتامین آ است. این ویتامین از مواد مغذی محلول در چربی به نام های رتینول، رتینال و استات رتنیل تشکیل شده و در مواد غذایی مختلفی یافت می شود. نوع رتینول و استات رتینال آن در مواد غذایی مانند انواع لبنیات، جگر گاو و انواع ماهی ها و نوع دیگر آن به نام کاروتنوئید در گیاهان و روغن‌ها وجود دارد. این دو برای سلامت عمومی بدن بسیار مفید بوده و باعث بهبود فعالیت های ارگان های مهم بدن می شوند. یکی از مهم ترین مسائلی که باید مدنظر قرار گیرد، مصرف آن به میزان مجاز و مورد نیاز است؛ زیرا این ویتامین در بدن ذخیره می شود و بیشترین قسمتی که در آن عمل ذخیره‌سازی انجام می شود، کبد است.

در نهایت مصرف مازاد بر نیاز بدن ممکن است به کبد آسیب برساند. کمبود این ویتامین باعث بروز عوارض در پوست، چشم، تولید مثل، بروز عفونت در قسمت های مختلف و … می گردد.

خواص ویتامین آ

خواص ویتامین آ برای بدن بسیار زیادی است و برای سلامت سیستم ایمنی، بینایی، تولید مثل و نیز کمک به رشد سلول‌ها نقش مهمی را ایفا می کند. در این قسمت به مهم ترین مزایا و فواید مصرف ویتامین a می پردازیم:

بهبود عملکرد سیستم بینایی

شب کوری و یا کاهش دید در شب یا نور کم از علائم کمبود ویتامین آ در بدن است؛ زیرا وجود آن برای انتقال سیگنال ها از نور تابیده شده از چشم به مغز نقش مهمی دارد. کمبود آن باعث کاهش دید در نور کم می شود و به تدریج دایره دید فرد محدودتر می شود. همچنین بیماری تباهی لکه زرد از دیگر عوارض کمبود ویتامین A در بدن است. این بیماری ممکن است آسیب زیادی به سیستم بینایی وارد کرده و در موارد حادتر باعث کوری و نابینایی شود. ویتامین آ در حفاظت از قرنیه و ملتحمه چشم بسیار موثر بوده و نقش مراقبتی از این اعضای حساس را بر عهده دارد.

احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می دهد

کمک به رشد سلول‌های سالم یکی از مزایا و خواص ویتامین آ است. سرطان‌ها در اثر کاهش سلول‌های سالم و رشد غیر طبیعی سلول‌های بیمار و مخرب ایجاد می شود؛ درنتیجه هر ماده مغذی که بتوان باعث رشد سلول‌های سالم شود، مانع بزرگی بر راه بروز سرطان‌ها در بدن می شود. مواد غذایی حاوی ویتامین آ این خاصیت را داشته و خطر ابتلا به سرطان را در بدن کاهش می دهند.

بهبود سیستم ایمنی بدن

جلوگیری از التهابات و ورود عوامل بیماری‌زا، بهترین راه برای بهبود سیستم ایمنی بدن است. ویتامین A با داشتن خاصیت بازدارندگی در برابر ورود میکروب‌ها و عوامل عفونتی به بدن، باعث تقویت سیستم ایمنی می شود. بیماری‌هایی مانند کولیت و یا کرون باعث کند شدن جذب ویتامین ‌ا می شوند که با مصرف ویتامین آ می توان از این عارضه پیشگیری نمود. همچنین این ویتامین سبب بهبود عملکرد موانع مخاطی چشم، ریه‌ها، روده‌ها و اندام‌های تناسلی می شود و در نتیجه سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌نماید. تولید گلبول‌های سفید و تقویت آن‌ها توسط این ماده مغذی باعث می شود تا بدن نیز مقاومت لازم را در برابر عوامل بیماری‌زا از خود نشان دهد.

کمک به سلامت استخوان ها

معمولا افرادی که دچار مشکلاتی در استخوان ها مانند پوکی استخوان می شوند، دچار کمبود ویتامین A هستند. مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین و یا مکمل‌ها می تواند این کمبود را جبران و سلامت استخوان ها را تضمین نماید.

نقش ویتامین آ بر روی پوست

کمبود ویتامین آ می تواند از عوامل ایجاد آکنه بر روی پوست باشد. با اینکه ممکن است مصرف این ویتامین باعث بهبود و درمان این مشکل پوستی نشود، ولی می تواند از بروز آن جلوگیری و اثرات آن را کاهش دهد. یکی دیگر از بیماری‌های مربوط به پوست به نام پسوریازیس نیز با مصرف این ماده مغذی بهبود پیدا کرده و آثار آن از بین می رود. خاصیت آنتی اکسیدانی باعث می شود تا از چین و چروک ها و پیری پوست جلوگیری شود.

کمک به تولید مثل

یکی دیگر از مزایای مصرف ویتامین A در بدن، کمک به بهبود عملکرد سیستم تناسلی در افراد است. این ویتامین باعث سلامت اندام تناسلی شده و در نتیجه مشکلات مربوط به ناباروری در زنان و مردان را کاهش می دهد. تقویت اسپرم و تولید تعداد زیادی اسپرم سالم و نیز بهبود کیفیت تخمک گذاری از جمله خواص ویتامین آ است. همچنین باید خانم های باردار نیز مصرف دوز مناسب این ویتامین را در رژیم غذایی خود قرار دهند؛ زیرا نقش موثری در سلامت سیستم های بدنی جنین از جمله سیستم عصبی، قلب، کلیه ها، چشم و … دارد.

میزان توصیه شده برای مصرف ویتامین آ

همه افراد لازم است روزانه به صورت میانگین بین 700 تا 900 میلی گرم از این ویتامین را به بدن برسانند.

چگونه ویتامین آ مورد نیاز بدن را تامین کنیم؟

مواد غذایی یکی از بهترین منابع تامین ویتامین A در بدن است. مواد غذایی که بیشترین میزان از آن را دارند عبارت اند از:

• زرده تخم مرغ
• انواع ماهی ها مانند ماهی سالمون، شاه ماهی و ماهی قزل آلا
• روغن کبد ماهی کاد
• کره
• جگر گاو و جگر مرغ
• انواع صیفی جات مانند سیب زمینی شیرین، کدو تنبل، هویج، کلم بروکلی، اسفناج، کلم سفید، فلفل قرمز، کاهو
• میوه هایی مانند هلو، زردآلو و انبه

البته در کنار این مواد غذایی، مکمل های دارویی نیز می توانند در تامین این ویتامین کمک کننده باشند. نکته ای که بسیار مهم است، مصرف مکمل ها به‌خصوص در شرایط خاص مانند بارداری، شیردهی و … باید با تجویز پزشک باشد.

کلام آخر

ویتامین آ از انواع ویتامین های محلول در چربی است که مازاد آن دفع نشده و در کبد ذخیره می شود. این ویتامین می تواند برای قسمت های مختلف بدن از جمله سیستم بینایی، قلبی عروقی، سیستم ایمنی، پوست و بهبود استخوان ها مفید باشد. این ویتامین را می توان هم از مواد غذایی تامین کرد و هم در صورت نیاز مکمل‌های دارویی نیز در این زمینه کمک کننده هستند. نکته ای که مهم است، مصرف آن باید بر اساس نیاز بدن باشد. با اینکه خواص ویتامین آ برای بدن بسیار مهم هستند، ولی مصرف بیش از حد آن باعث بروز عوارضی می گرد؛ بنابراین بهتر است در صورت استفاده از مکمل ها، از پزشک خود مشورت بخواهید و دوز مناسب آن را مصرف کنید. کمبود ویتامین A به سلامت عمومی بدن آسیب زده و ارگان های مختلف را تحت تاثیر قرار می دهد.